Diplomatieke onschendbaarheid

Diplomatieke onschendbaarheid of diplomatieke immuniteit is een bij internationaal recht geregelde bescherming tegen rechtsvervolging voor diplomaten, maar ook buitenlandse staatshoofden, regeringsleiders, of ministers van Buitenlandse Zaken, tijdens de periode waarin zij die functie uitoefenen, en bij uitbreiding bepaalde ambtenaren van internationale organisaties. Deze bescherming heeft te maken met de bijzondere aard van hun functie; de belangrijkste bedoeling is om functionarissen ervan te verzekeren dat zij taken zonder belemmeringen kunnen uitvoeren.

In de verdragen van Wenen is onschendbaarheid van nature functiegerelateerd. Diplomaten zijn vertegenwoordigers van een land of regering. Daarbij is inbegrepen dat zij onafhankelijk zijn ten opzichte van de autoriteiten van de gaststaat. Deze regeling geldt binnen zekere grenzen voor inwonende familieleden van diplomaten, en het personeel van buitenlandse nationaliteit van de ambassade of het consulaat. Hiermee kunnen autoriteiten geen kans krijgen om diplomaten en hun gezinsleden onder druk te zetten. Enkel de zendstaat kan de erkende diplomatieke onschendbaarheid van een onderdaan opheffen.

Behalve dat de gaststaat zich van bepaalde activiteiten moet onthouden, heeft deze bovendien de plicht om degene die diplomatieke onschendbaarheid geniet en diens gezinsleden te beschermen tegen bijvoorbeeld huisvredebreuk, schade of ordeverstoring.

Het dragen van alleen een diplomatiek paspoort, zoals sommige politici en hoge ambtenaren doen, is in principe onvoldoende om aanspraak op diplomatieke onschendbaarheid te kunnen maken. Om daarop aanspraak te kunnen maken, dient óók de gaststaat de diplomatieke onschendbaarheid van de persoon in kwestie te erkennen. Dit gebeurt meestal doordat de gaststaat aan de betrokkene een identiteitsbewijs verstrekt, waaruit zijn onschendbaarheid blijkt. Een diplomatiek visum wordt door de gaststaat verstrekt.