Flamenco

Flamenco is een muziekgenre en een bijbehorende dans afkomstig uit de zuidelijke provincies van Spanje. Kenmerkend voor deze muziekvorm zijn de soms Arabisch aandoende klanken, de uitbundige muzikale versieringen rondom het thema en het sterke ritme binnen een twaalftelssysteem.

De basis van de flamenco vormt de cante flamenco, de flamencozang. In de meest basale uitvoering wordt de cante vaak met een ritmisch geklop (al golpe; golpear = kloppen, tikken) begeleid door te kloppen met de knokkels op tafels, te tikken met een stok op de grond (cano roto), door het knippen in de vingers (pitas) of met klappen in de handen (palmas).

De zang wordt meestal begeleid door de Spaanse gitaar en palmas, soms aangevuld met een tinaja (vaas, in Afrika een udu) en sinds de jaren 1970 de cajón. Ofschoon cante en baile uiteindelijk door veel klassieke instrumenten als fluit, piano, viool en cello kunnen worden begeleid, blijft dit in de praktijk meestal de flamencogitaar. Cante flamenco kan (ook ritmisch) worden ondersteund door de baile flamenco, de expressief-ingetogen flamenco-dansstijl die zich kenmerkt door krachtige gratie en vaak ingewikkelde handbewegingen en voetenwerk (taconeo).

De muziek van flamenco wordt doorgaans niet genoteerd, maar net als veel andere volksmuziek mondeling en via overlevering aan de volgende generatie doorgegeven. Kenmerkend is dat iedere generatie nieuwe elementen aan de muziek toevoegt.

De flamenco wordt beschouwd als deel van de algemene Spaanse cultuur en is gedurende de tweede helft van de 19e eeuw ontstaan in het gebied dat ongeveer overeenkomt met de regio Andalusië. Ook andere gebieden, in het bijzonder Extremadura, Murcia en Huelva, hebben bijgedragen aan de ontwikkeling van verschillende muzikale subvormen (palos'). In de loop van de tijd droegen alle Spaanse regio's uiteindelijk wel hun deel bij aan de ontwikkeling, doch hun aandeel is veel kleiner dan dat van genoemde provincies. Ook uit deze delen van Spanje komen bekende flamenco-artiesten. De flamenco is Spanjes belangrijkste culturele exportproduct.

Flamenco werd in 2010 door de UNESCO erkend als Werelderfgoed.^[1]

De (nog jonge) cultuurwetenschappelijke tak die zich met onderzoek naar alles wat met flamenco te maken heeft bezighoudt is de flamencologie.

1. ↑ (en) Andalucia: Flamenco, World Heritage