Geschiedenis van de stad Utrecht

In de geschiedenis van de stad Utrecht vond reeds in de prehistorie kleinschalige bewoning plaats. De Romeinen bouwden rond 50 n.Chr. in het kader van een zeer omvangrijk militair bouwproject langs de toenmalige Rijnloop in Utrecht het fort Traiectum ter hoogte van het Domplein. Hierdoor werd de grondslag voor de stad gelegd. Na het vertrek van de Romeinen rond 270, vestigden in het midden van de 5e eeuw Franken zich in de regio. Vanaf de 7e eeuw tot het begin van de 8e eeuw zou dat tot conflicten met Friezen leiden.

Rond het jaar 700 arriveerden Angelsaksische missionarissen om het gebied te kerstenen en vestigden in het oude Romeinse fort daarvoor hun basis onder Frankische bescherming. Het groeide uit tot de burcht Trecht en het kerkelijk centrum. Hiernaast ontstond in de 10e eeuw met Stathe een bloeiend handelscentrum met koop- en ambachtslieden.

In 1122 verkreeg Utrecht stadsrechten en kort daarop werden stadswallen met een verdedigingsgracht om de stad aangelegd. Door verdere groei was Utrecht tot halverwege de 16e eeuw de grootste stad van de Noordelijke Nederlanden.

Vanaf de late middeleeuwen tot het begin van de 19e eeuw kende de stad verschillende periodes van botsingen en verschuivingen tussen en binnen verschillende machten, door onder meer de gilden, reformatie en bezettingen door Spanjaarden en Fransen. In deze periode werd de Universiteit Utrecht opgericht. Vanaf omstreeks 1525 bleef het inwoneraantal drie eeuwen lang ruwweg op circa 30.000 inwoners.^[1]

Vanaf het begin van de 19e eeuw werden, in ruime zin, nutsvoorzieningen aangelegd en uitgebreid, wat de situatie voor de stad sterk verbeterde. In de tweede helft van de 19e eeuw vond de eerste stadsuitbreiding plaats. Voor, en met name na, de Tweede Wereldoorlog zou Utrecht hiermee grootschalig uitbreiden.

1. ↑ Voor de inwoneraantallen zie Utrecht (stad)#Demografie