Globe

Zie Globe (doorverwijspagina) voor andere betekenissen van Globe.

Een globe is een bolvormige kaart, oftewel een schaalmodel van de Aarde. Op een globe zijn de verhoudingen in grootte, vorm en afstand tussen de meeste landen en continenten beter te representeren, wat met een platte kaart niet mogelijk is. Echter zijn er sommige continenten die op veel ouderwetse wereldbollen niet volledig accuraat zijn gerepresenteerd, zoals het continent Afrika. ^[1]

Er bestaan ook globes van de sterrenhemel, zogenaamde hemelglobes. Daarop wordt niet het oppervlak van een hemellichaam weergegeven, maar de hele hemelbol met de helderste sterren en/of andere hemelobjecten die niet lijken te bewegen ten opzichte van de Aarde. Zon, maan en planeten ontbreken om die reden. De hemelglobe is ouder dan de aardglobe en dat vindt zijn weerslag in wat bewaard is gebleven: de oudste nog bestaande hemelglobe, de Atlas van Farnese, dateert van 150 n.Chr. De oudste aardglobe die is behouden, de Erdapfel, werd in 1492 vervaardigd. Het perspectief van een hemelglobe is opmerkelijk: het toont de sterren alsof de kijker zich buiten, ofwel achter, de hemelbol bevindt.

In het verleden waren globes veel meer dan simpelweg modellen: het waren instrumenten om kennis over de planeet en het universum mee te delen en verspreiden. Met onderdelen ervan, zoals de horizonring en de meridiaanring konden astronomische verschijnselen berekend worden. Een globe heeft een as door de polen, waardoor ze kan draaien. Vroeger zat daarop soms een uurcirkel, waarmee het verstrijken van de tijd rond de Aarde werd aangegeven, lang voordat de wereld in tijdzones werd verdeeld. Ten slotte heeft het instrument een stabiele voet, vroeger wel met een waterpas of kompas uitgerust.

1. ↑ (en) globe, nationalgeographic.com, geraadpleegd 28 juli 2015. Gearchiveerd op 30 september 2015.