Hadrianus

Hadrianus
Hadrianus
Geboortedatum	24 januari 76
Sterfdatum	10 juli 138
Tijdvak	Adoptiefkeizers
Periode	117-138
Voorganger	Trajanus
Opvolger	Antoninus Pius
Staatsvorm	principaat
Persoonlijke gegevens
Naam bij geboorte	Publius Aelius Hadrianus
Gehuwd met	Vibia Sabina
Romeinse keizers
Portaal    Romeinse Rijk

Hadrianus (Latijn: Publius Aelius Traianus Hadrianus Augustus) (Rome of Itálica, 24 januari 76 – Baiae, 10 juli 138), was Romeins keizer van 117 tot 138. Onder zijn heerschappij bereikte het Romeinse Rijk zijn grootste omvang, van de grens van Caledonia (Schotland) tot aan de grens van het Parthische rijk in het Midden-Oosten. Hij is bekend vanwege het bouwen van de Muur van Hadrianus, die de noordelijke grens van Britannia consolideerde en deze provincie beschermde tegen invasies van de Picten. In Rome herbouwde hij het Pantheon en construeerde de Tempel van Venus en Roma. Hij was de derde van de vijf adoptiefkeizers. Hadrianus was filhellenist (liefhebber van de Griekse cultuur).

Hadrianus werd geboren als Publius Aelius Hadrianus. Zijn voorganger, Trajanus, was een neef langs moederskant van de vader van Hadrianus. Trajanus had nooit officieel een opvolger aangewezen, maar volgens zijn vrouw Pompeia Plotina wees Trajanus Hadrianus vlak voor zijn dood als keizer aan. Trajanus' vrouw en zijn vriend Licinius Sura waren Hadrianus goedgezind. Het kan goed zijn dat hij zijn benoeming aan hen te danken had.

Hadrianus stond bekend als een wijze en vredige keizer.^[1] Zo gaf hij drie provincies die door zijn voorganger Trajanus waren veroverd (Armenië, Mesopotamië, Assyrië), onmiddellijk terug aan de oorspronkelijke bevolking, en besloot hij resoluut af te zien van verdere expansie van het Romeinse rijk, mede omdat hij inzag dat behoud en handhaving van nieuwe gebieden de Romeinse schatkist alleen maar onnodig veel geld kostten. Zelfs van anti-Romeinen, zoals de Joden, kreeg hij lof toegezwaaid, omdat hij inspeelde op verzoening tussen Joden en Alexandrijnse Grieken na een bloedige Joodse opstand.

Tijdens zijn heerschappij maakte Hadrianus reizen naar bijna elke provincie van het keizerrijk. Hadrianus was een bewonderaar van Griekenland, en wilde van Athene de culturele hoofdstad van het keizerrijk maken. Hij bracht zeer veel tijd door met het leger; hij droeg gewoonlijk militaire kledij en at en sliep zelfs met de soldaten. Hij beval dat de militaire training strenger moest zijn en maakte zelfs gebruik van valse aanvalsrapporten om zijn leger alert te houden. Na zijn troonsbestijging trok Hadrianus zich terug uit Mesopotamia en Armenia, de veroveringen die Trajanus was begonnen, en overwoog zelfs om Dacië te verlaten. Later in zijn heerschappij onderdrukte hij de Bar Kochba-opstand in Judaea en hernoemde deze provincie Syria-Palaestina. In 136 adopteerde een zieke Hadrianus Lucius Aelius als zijn opvolger, maar die stierf plotseling twee jaar later. In 138 besloot Hadrianus Antoninus Pius te adopteren op voorwaarde dat deze op zijn beurt Marcus Aurelius en Aelius' zoon Lucius Verus zou adopteren als diens eventuele opvolgers. Antoninus ging akkoord, en spoedig daarna stierf Hadrianus te Baia.

1. ↑ A. Everitt, Hadrianus, De rusteloze keizer, Ambo 2010, ISBN 978 90 263 2497 0.