Imperium (virologie)

Het imperium (Engels: Realm) is de hoogste taxonomische rang voor virussen.^[1][2] Deze rang werd vastgesteld door het ICTV, een commissie die virustaxonomie overziet. In 2020 erkende het ICTV vier imperia op basis van specifieke, sterk geconserveerde eigenschappen: Duplodnaviria, waartoe alle dubbelstrengs-DNA virussen met een HK97-capside behoren; Monodnaviria, dat alle enkelstrengs-DNA virussen omvat; Riboviria, dat alle RNA-virussen omvat die coderen voor RNA-afhankelijke RNA-polymerase en alle virussen die coderen voor reverse transcriptase; en Varidnaviria, waartoe alle dsDNA-virussen die capside-eiwit hebben met een jelly roll-structuur.^[1][3]

Het imperium is te vergelijken met het domein dat gebruikt wordt voor indeling van cellulair leven, maar verschilt ervan doordat imperia geen gemeenschappelijke voorouder hebben en geen fundamentele biologische processen delen.^[2] Een imperium groepeert virussen op basis van specifieke eigenschappen die in de loop van de evolutie behouden zijn, maar ook meerdere keren zouden kunnen zijn ontstaan. Hoewel het in het verleden onmogelijk leek om vroege evolutionaire relaties tussen virussen met zekerheid vast te stellen, hebben sterke vooruitgangen in technieken als metagenomica en cryo-elektronenmicroscopie ervoor gezorgd dat ook hoge virustaxa een plaats konden krijgen in de inclusieve virustaxonomie.^[1][4]

1. ↑ ^{a b c} (en) Gorbalenya A, Krupovic M. et al. (2020). The new scope of virus taxonomy: partitioning the virosphere into 15 hierarchical ranks. Nat Microbiol 5, 668–674. DOI:10.1038/s41564-020-0709-x.
2. ↑ ^{a b} (nl) Strien, Willy van. Vier imperia voor genetische pakketjes. Bionieuws 08, 14 november 2020.
3. ↑ (en) Mart Krupovic, Valerian V. Dolja & Eugene V. Koonin (2020). The LUCA and its complex virome. Nature Reviews Microbiology 18: 661-670. DOI: 10.1038/s41579-020-0408-x.
4. ↑ (en) Ward, C. W. (1993). Progress towards a higher taxonomy of viruses. Research in Virology 144 (6): 419–53. PMID 8140287. PMC 7135741. DOI: 10.1016/S0923-2516(06)80059-2.