Jeremy Bentham

Jeremy Bentham (IPA: ['benθəm]) (Londen, 15 februari 1748 – aldaar, 6 juni 1832) was een Engelse jurist, filosoof en sociaal hervormer. Hij was een vooraanstaande rechtsfilosoof en een vroege pleitbezorger van het utilitarisme. Hij heeft de ontwikkeling van het liberalisme sterk beïnvloed.

Bentham studeerde rechten aan de Universiteit van Oxford omdat hij aanvankelijk advocaat wilde worden. Al gauw ging zijn aandacht echter meer uit naar de ontwikkeling van een wijsgerige theorie van wetgeving en rechtspraak. Hij liet zich inspireren door onder anderen Joseph Priestley (‘het grootste geluk van het grootste aantal’).

Bentham was een van de invloedrijkste utilitaristen. Dit was te danken aan zijn geschriften, maar ook aan zijn vele leerlingen over de hele wereld. Onder hen James Mill, zijn secretaris en diens zoon John Stuart Mill, en verscheidene politieke leiders, onder wie Robert Owen, die later in Engeland aan de wieg stond van het socialisme. Bentham is in te delen bij de beweging van de filosofisch radicalen die een morele verandering in wetgeving en rechtspraak beoogden.

Bentham was een pleitbezorger van individuele en economische vrijheid, scheiding van kerk en staat, vrijheid van meningsuiting, gelijke rechten voor vrouwen, dierenrechten en de afschaffing van slavernij en fysieke straf (ook voor kinderen), het recht op echtscheiding en vrije handel. Hij was voor belasting op erfenissen, beperking van monopolies, pensioenen en een ziektekostenverzekering.