Klimaatverandering

Dit artikel behandelt klimaatverandering in algemene zin. Voor de klimaatverandering sinds de negentiende eeuw, zie Opwarming van de Aarde.

Klimaatverandering is in brede zin elke verandering in weer of klimaat over een lange periode in de geschiedenis van de Aarde. Een dergelijke verandering manifesteert zich het duidelijkst in een stijging of daling van de gemiddelde temperatuur, veranderingen van de heersende windrichting en van de waterkringloop en daarmee van de bewolking en de hoeveelheid neerslag op aarde. Deze veranderingen hebben invloed op verwoestijning, draslanden, overstromingen door buiten hun oevers tredende rivieren en de grootte van ijskappen en gletsjers. Op langere termijn hebben klimaatveranderingen ook invloed op zeestromingen, het zeeniveau en het zoutgehalte van het zeewater. De huidige klimaatverandering als gevolg van de opwarming van de aarde, gaat sneller dan elke abrupte veranderingen in het geologische verleden.^[1][2][3]

In het geologische verleden zijn er perioden geweest waarin het op land meest warm en vochtig was of juist erg heet en droog. Er zijn ook perioden geweest waarin het op aarde veel kouder was dan nu, zoals tijdens de ijstijden. De verschillen in klimaat gedurende de verschillende perioden zijn het grootst in de poolgebieden en rond breedtegraden waar in de moderne tijd een gematigd klimaat heerst. Ze zijn het kleinst rond de evenaar en tussen de keerkringen. De veranderingen in het klimaat en het effect ervan op de geschiedenis van de mens zijn het onderwerp van de historische klimatologie. Dit is een onderdeel van de paleoklimatologie, die de klimaatveranderingen in de hele geschiedenis van de Aarde bestudeert.

In het hedendaagse taalgebruik wordt met klimaatverandering meestal specifiek gedoeld op de veranderingen in het weer en klimaat ten gevolge van de opwarming van de aarde.^[4][5][6] De huidige klimaatverandering als gevolg van de opwarming van de aarde, gaat vermoedelijk sneller dan elke andere abrupte verandering in het geologische verleden.^[2][3][7]

1. ↑ (en) Allen, M. R.; Dube, O. P.; Solecki, W.; Aragón-Durand, F.; et al., . "Chapter 1: Framing and Context". (PDF). IPCC SR15 49–91. (2018). Gearchiveerd op 18 juli 2022. “"These global-level rates of human-driven change far exceed the rates of change driven by geophysical or biosphere forces that have altered the Earth System trajectory in the past e.g., Summerhayes, 2015; Foster et al., 2017); even abrupt geophysical events do not approach current rates of human-driven change."”
2. ↑ ^{a b} (en) Zalasiewicz, Jan, Waters, Colin N., Williams, Mark, Barnosky, Anthony D., Cearreta, Alejandro (5 oktober 2015). When did the Anthropocene begin? A mid-twentieth century boundary level is stratigraphically optimal. Gearchiveerd op 24 mei 2019. Quaternary International 383: 196–203. ISSN:1040-6182. DOI:10.1016/j.quaint.2014.11.045.
3. ↑ ^{a b} (en) Foster, Gavin L., Royer, Dana L., Lunt, Daniel J. (4 april 2017). Future climate forcing potentially without precedent in the last 420 million years. Gearchiveerd op 17 augustus 2023. Nature Communications 8 (1): 14845. ISSN:2041-1723. DOI:10.1038/ncomms14845.
4. ↑ Klimaatverandering - Dossiers - Universiteit Utrecht. www.uu.nl. Gearchiveerd op 24 november 2022. Geraadpleegd op 24 november 2022.
5. ↑ Klimaatverandering. WUR (6 september 2016). Gearchiveerd op 24 november 2022. Geraadpleegd op 24 november 2022.
6. ↑ KNMI - Klimaatverandering. www.knmi.nl. Gearchiveerd op 4 november 2022. Geraadpleegd op 24 november 2022.
7. ↑ (en) Allen, M. R.; Dube, O. P.; Solecki, W.; Aragón-Durand, F.; et al., . "Chapter 1: Framing and Context". (PDF). IPCC SR15 49–91. (2018). Gearchiveerd op 18 juli 2022. “"These global-level rates of human-driven change far exceed the rates of change driven by geophysical or biosphere forces that have altered the Earth System trajectory in the past (e.g., Summerhayes, 2015; Foster et al., 2017); even abrupt geophysical events do not approach current rates of human-driven change."”