Kruien (windmolen)

Het kruien is het draaien van het wiekenkruis van een windmolen zodat het 'op de wind' staat gericht. Het woord kruien is afkomstig van het oorspronkelijk draaien van de standerdmolen met behulp van een soort kruiwagen. Er zijn buitenkruiers, binnenkruiers en zelfkruiers. Bij buitenkruiers wordt het kruiwerk aan de buitenkant van de molen bediend en bij binnenkruiers in de molen. Bij een zelfkruier wordt de kap van de molen gekruid met behulp van een windroos.

In Noord-Holland zijn veel molens binnenkruiers en hebben daarom een vrij grote kap.

Afhankelijk van het gedeelte van de molen dat meedraait worden er de volgende typen molens onderscheiden:

• bovenkruier, waarbij alleen de kap draait
  • buitenkruier
  • binnenkruier
• onderkruier, waarbij de hele molen draait. Een voorbeeld hiervan is de paltrok.
• standerdmolen, waarbij alleen de bovenste helft draait
• wipmolen, waarbij alleen de bovenste helft draait

Afhankelijk van het kruiwerk waarop de molen draait worden er de volgende typen kruiwerken onderscheiden:

• schuifkruiwerk, zoals het voeghouten kruiwerk bij sommige bovenkruiers en het neutenkruiwerk.
• zetelkruiwerk, zoals bij de standerd- en wipmolen en in België en Noord-Frankrijk bij sommige bovenkruiers. Bijvoorbeeld: Artemeersmolen, Ter Geest en Te Zande in Deerlijk en Molen Ter Rijst in Herzele.
• rollenkruiwerk, zoals bij sommige bovenkruiers.
  • houten of ijzeren rollen in houten rollenwagens.
  • ijzeren rollen op ijzeren rails, het Engels kruiwerk.
  • ijzerenrollen (mosterdpotjes) vastgezet op kruivloer en alleen rail onder overring.
  • ijzerenrollen vastgezet op kruivloer, maar geen rail onder overring, zoals bij de molen Victor.