Manuscript in een kliniek gevonden

Manuscript in een kliniek gevonden
Auteur(s)	Willem Frederik Hermans
Land	Nederland
Taal	Nederlands
Genre	novelle
Uitgever	Uitgeverij G.A. van Oorschot
Uitgegeven	1950, Podium; 1953, Paranoia
Portaal    Literatuur

'Manuscript in een kliniek gevonden' is een novelle van de Nederlandse schrijver Willem Frederik Hermans, geschreven in 1944 en voor het eerst gepubliceerd in 1950 in het tijdschrift Podium. De naamloze ik-verteller ligt met verband om zijn hoofd in een kliniek vanwege een explosie in zijn oor. Vanuit zijn kamer heeft hij uitzicht op een schoolplein, waar een eenzame jongen hem doet terugdenken aan zijn eigen schooltijd, twintig jaar eerder, waar hij voortdurend gepest werd. In 1953 werd de novelle opgenomen in de verhalenbundel Paranoia. Het verhaal is veel bestudeerd en behoort tot de bekendste novellen uit het oeuvre van de auteur. Dezelfde schoolperiode wordt beschreven in het autobiografische Richard Simmillion-verhaal 'De elektriseermachine van Wimshurst' uit 1967.

In de novelle is de lagere school herkenbaar die Hermans zelf doorliep. Omdat het een ik-vertelling is waarbij de ik zich als schrijver opvoert, wordt in de interpretatie van het verhaal ook het vertellen zelf en de verhaalcompositie in elf onderdelen die in niet-chronologische volgorde staan, opgevat als een handeling van de hoofdpersoon. De wijze waarop in dit verhaal het vertelperspectief wordt ingezet, staat bekend als een belangrijke stap in de ontwikkeling van de auteur. Opvallende elementen uit de constructie zijn de overeenkomsten die de ik-figuur met zowel Christus als Judas vertoont en de overeenkomsten van de school met de hel uit De goddelijke komedie van Dante. De thematiek behelst onder meer de legitimatie van een eigen werkelijkheidsconceptie, grootheidswaan en misverstanden die voortspruiten uit talig onbegrip.