Menselijke vagina

De menselijke vagina of schede is de vagina bij de vrouw en is een acht tot tien centimeter lange fibromusculaire buis met gelaagd epitheel, omgeven door spieren. In ontspannen toestand is de vagina gesloten. In plaats van een buisvorm is de dwarse doorsnede dan een H-vormige spleet. Door het spreiden van de schaamlippen wordt de vaginale opening zichtbaar (zie afbeeldingen). Deze wordt anatomisch gezien begrensd door de hymenale ring: resten van het maagdenvlies (hymen). Het schedegewelf omgeeft de baarmoederhals en vormt het andere einde van de vagina, in de buikholte. De vagina is bedekt met meerlagig niet-verhoornd slijmvlies. Hierdoor is de binnenkant van de vagina gewoonlijk roze, zoals alle slijmvliezen bij zoogdieren.

De wand van de vagina wordt gevormd door een laag glad spierweefsel, daaromheen ligt gestreept spierweefsel. De musculus pubococcygeus, een bekkenbodemspier, omvat de vaginaopening en kan deze dichtdrukken.

Tussen de vaginaspierlaag en omgevende organen, zoals de blaas met urinebuis, is bindweefsel aanwezig, het paracolpium, met bloedvaten, zenuwen en bekkenbodemspieren. Tussen de endeldarm en de vagina wordt dit het septum rectovaginale genoemd. Uitwendig bevindt zich tussen vulva en anus het perineum.

Als een vrouw rechtop staat, is de vaginale buis in een achterwaarts omhoogstaande positie gericht en vormt een hoek van iets meer dan 90 graden met de baarmoeder (uterus).