Notitia dignitatum

De Notitia dignitatum, de "Lijst van Dignitarissen", is een overzicht van alle administratieve en bestuurlijke functies en hun insignia in het Romeinse Rijk uit de vroege vijfde eeuw. De tekst in de overgeleverde handschriften die teruggaan op het verloren gegane originele manuscript, dat rijk van illustraties was voorzien, is verdeeld in twee delen: het eerste beschrijft het Oost-, het tweede het West-Romeinse Rijk. Over de datering van het werk lopen de meningen uiteen tussen 402 tot 427.^[1]

Er bestaan verschillende vijftiende- en zestiende-eeuwse kopieën (waaronder een met kleurenplaatje versierde versie uit 1542). Alle bekende en nog bestaande exemplaren van dit laat-Romeinse document zijn, direct of indirect, afgeleid van een codex (de Codex Spirensis), waarvan bekend is dat deze zich in 1542 in de kathedraalsbibliotheek van Speyer bevond, maar die voor 1672 verloren is gegaan. Dit boek bevatte een verzameling documenten (waarvan de Notitia, met 164 pagina's, het laatste en grootste document was), die een aantal eerdere documenten, waaronder één uit de negende eeuw samenbracht. Men denkt dat de heraldiek in de verluchte handschriften van Notitiae een kopie of imitatie is van de verloren gegane Codex Spirensis. De belangrijkste kopie van de Codex is die van Pietro Donato (1436). Deze is verlucht door Peronet Lamy.

1. ↑ Notitia Dignitatum op Medieval Sourcebook, Fordham University.