Onvolledige gedaanteverwisseling

Onvolledige gedaanteverwisseling is in de dierlijke ontwikkelingsbiologie het verschijnsel dat een aantal soorten organismen indirect, in 'stappen' geslachtsrijp wordt, en niet in een enkele stap, zoals bij volledige gedaanteverwisseling, of geleidelijk, zoals bij diersoorten met een embryonaal stadium.

Het betreft enkel meercellige dieren met een exoskelet, dus geleedpotigen, in het bijzonder een deel van de insecten, alle kreeftachtigen en alle spinachtigen. Een juveniel die onvolledig van gedaante verwisselt, noemt men een nimf, het volwassen dier heet een imago.

Simpel gezegd betekent het dat het dier dat uit een ei komt al op het ouderdier lijkt, en door middel van vervellingen steeds betere aanpassingen verkrijgt, tot het geslachtsrijp wordt.

Het tegenovergestelde is volledige gedaanteverwisseling. Hierbij lijkt het juveniele dier niet op de imago en vinden eveneens vervellingen plaats, meestal vier of vijf, en daarna een popstadium, waarin een enkele, volledige gedaanteverwisseling plaatsvindt. Eenmaal uit de pop gekropen en opgedroogd verandert het dier niet meer. Volledige gedaanteverwisseling komt bij de meeste insectenordes voor.