Opwarming van de Aarde

Gemiddelde temperatuur 1880–nu. Het gemiddelde van de periode 1951–1980 is als referentie genomen.

---

Temperatuurverandering van 1880–1884 tot 2012–2017, uitgaand van de gemiddelde temperaturen van 1951 tot 1980.

---

Regionale verdeling van de mondiale temperatuurverandering in de periode 2011–2021 ten opzichte van het gemiddelde van 1956–1976.

---

De concentratie CO₂ is sinds de industriële revolutie sterk toegenomen.

 Portaal Opwarming van de Aarde

De opwarming van de Aarde, ook wel klimaatverandering, klimaatopwarming, klimaatontwrichting of klimaatcrisis, is de stijging van de wereldtemperatuur sinds de pre-industriële periode. De gemiddelde luchttemperatuur van de atmosfeer van de Aarde op grondhoogte was in de periode van 2011 tot 2020 ongeveer 1,09 °C (0,95–1,20 °C) hoger dan in de periode van 1850 tot 1900.^[1] Deze opwarming gaat gepaard met mondiale klimaatveranderingen, zoals veranderingen in de regenvalpatronen en woestijnvorming. Opwarming van de Aarde is een onderdeel van de meer algemene milieuproblematiek.

Onder klimaatwetenschappers is het onomstreden dat de gemiddelde temperatuur op Aarde sinds halverwege de 20e eeuw is toegenomen. Ook over de oorzaak is er consensus: deze trend wordt voornamelijk veroorzaakt door een stijging van de concentratie broeikasgassen in de atmosfeer. Op zijn beurt is dit het gevolg van menselijke activiteiten zoals gebruik van fossiele brandstoffen, ontbossing en bepaalde industriële en agrarische activiteiten. Sinds begin 21e eeuw zijn ook het publiek en politici in meerderheid de mening toegedaan dat er een klimaatprobleem bestaat en dat dit in belangrijke mate het gevolg is van menselijk handelen.

Verschillende klimaatmodellen voorspellen op korte termijn een temperatuurstijging van minder dan een graad. Aan het eind van de 21e eeuw zou dit kunnen zijn opgelopen tot meerdere graden.

Grote klimaatveranderingen hebben een ontwrichtende werking en hebben eerder geleid tot het uitsterven van soorten, de migratie van populaties en grote veranderingen in het landoppervlak en de oceaancirculatie. De snelheid van de huidige klimaatverandering is hoger dan de meeste eerdere veranderingen, waardoor adaptatie voor de natuur en aanpassing voor de menselijke maatschappij moeilijker is. Daarnaast maakt de toegenomen complexiteit van de menselijke samenleving dat er een toenemend risico is.^[2] De huidige klimaatverandering houdt dan ook een aanmerkelijk grotere kans op schade in.^[3]

Met name temperatuurstijgingen van meer dan 2 °C brengen grote veranderingen met zich mee voor mens en milieu, onder andere door zeespiegelstijging, toename van droogte- en hitteperioden, extreme neerslag en afname van biodiversiteit.^[3] Een temperatuurstijging van 2 °C heeft waarschijnlijk veel verstrekkender en minder voorspelbare gevolgen dan een stijging van 1,5 °C.^[4][5][6]

Er zijn verschillende maatregelen mogelijk om de schade door klimaatverandering te minimaliseren. Aan de ene kant is het mogelijk de oorzaak aan te pakken (mitigatie): minder broeikasgassen uitstoten door het energiegebruik te verduurzamen en natuurgebieden beter te beschermen. Aan de andere kant zullen maatschappijen zich moeten aanpassen (adaptatie) door bijvoorbeeld dijken te verstevigen en beter aangepaste gewassen te verbouwen. In het akkoord van Parijs van december 2015 werd afgesproken de opwarming van de Aarde te beperken tot ruim onder 2 °C, maar bij voorkeur tot maximaal 1,5 °C.^[7] Tevens is in dit verdrag afgesproken dat er geld vrijkomt om armere landen te helpen met nodige aanpassingen.

1. ↑ (en) Masson-Delmotte, V. et al (2021). Summary for policymakers. In: The Physical Science Basis. Contribution of Working Group I to the Sixth Assessment Report of the Intergovernmental Panel on Climate Change. Intergovernmental Panel on Climate Change.
2. ↑ The Royal Society (2014): '6. Climate is always changing. Why is climate change of concern now?'
3. ↑ ^{a b} IPCC WG2 Summary for Policymakers in Climate Change 2014: Impacts, Adaptation and Vulnerability
4. ↑ IPCC: klimaat mag in geen geval meer dan 1,5 graden opwarmen. duurzaamnieuws.nl (9 oktober 2018). Geraadpleegd op 9 oktober 2018.
5. ↑ Cruciale aanname blijkt onjuist: aarde mag niet 2 maar 1 graad warmer worden. de Volkskrant (27 november 2015). Geraadpleegd op 29 november 2015.
6. ↑ Report on the structured expert dialogue on the 2013–2015. UNFCCC
7. ↑ Dit gemeten ten opzichte van de waarde pre-industrieel. In het tijdvak 1990-2022 bedroeg het verschil gemiddeld over de periode plus 0,9 graad.