Organisme

Een organisme of levend wezen is een levende, materiële entiteit die zich door middel van biologische processen, zoals een eigen stofwisseling, duurzaam in stand houdt.^[2][3][4] Voorbeelden van organismen zijn dieren, planten, schimmels, algen, protisten, bacteriën en archaea.

Een organisme is opgebouwd uit één of meerdere cellen: bacteriën zijn eencellig, de meeste planten en dieren meercellig. In iedere levende cel bevindt zich het genetisch materiaal, waarin vastligt hoe een organisme zich ontwikkelt, eruitziet en functioneert. Organismen krijgen een naam waarbij ze worden ingedeeld in taxonomische groepen, te weten: soorten en geslachten, op basis van gemeenschappelijke genetische of uiterlijke kenmerken.^[3]

Binnen de context van de natuurwetenschappen verwijst de term organisme in de eerste plaats naar de machinerie van het leven: een levend wezen wordt beschouwd als een samenstel (systeem) van chemische reacties en fysische verschijnselen.^[5] Levende wezens worden bestudeerd in de biologie, bijvoorbeeld met betrekking tot hun structuur (morfologie), werking (fysiologie), hun ontwikkeling en evolutie, evenals hun relatie tot elkaar en hun milieu (ecologie).

Er zijn ongeveer 1,7 miljoen soorten organismen beschreven, maar verwacht wordt dat er nog vele miljoenen niet ontdekt zijn.^[6] Organismen hebben zich in de loop van de evolutie ontwikkeld en gediversifieerd. Meer dan 99% van alle soorten die ooit hebben geleefd, zijn inmiddels uitgestorven. Enkele tientallen soorten modelorganismen worden door wetenschappers gebruikt om de biologische principes waarmee organismen zich in leven houden, te bestuderen.^[7]

1. ↑ (en) Evert, R. & Eichhorn, S. (2013). Raven Biology of Plants, 8th edition. W.H. Freeman Publishers, New York, "Chapter 17: Seedless Vascular Plants", p. 398. ISBN 978-1-4292-1961-7.
2. ↑ (en) Organism. In Hine, R. (Ed.), A Dictionary of Biology. Oxford University Press. 2019. ISBN 978-0-19-882148-9.
3. ↑ ^{a b} Citefout: Onjuist label <ref>; er is geen tekst opgegeven voor referenties met de naam Campbell1
4. ↑ (en) Ruiz-Mirazo K, Etxeberria A, Moreno A. (2000). Organisms and their place in biology. Theory in Biosciences 119. DOI: 10.1007/s12064-000-0017-1.
5. ↑ Organisme Oosthoek Encyclopedie, ensie.nl, geraadpleegd op 22-05-2021.
6. ↑ Anderson, A.M. (2018). Describing the Undiscovered. Chironomus: Journal of Chironomidae Research (31): 2–3. DOI: 10.5324/cjcr.v0i31.2887.
7. ↑ (en) Müller B, Grossniklaus U. (2010). Model organisms — A historical perspective. Journal of Proteomics 73 (11): 2054-2063. DOI: 10.1016/j.jprot.2010.08.002.