SPQR

Het Romeinse leger

..Romeins leger Het Romeinse leger Leger van het Romeinse Koninkrijk Leger van het Romeinse Keizerrijk Laat-Romeinse leger Leger van de Romeinse Republiek Legeronderdelen Legioen Cohort Manipel Centurie Contubernium Auxilia Equites Triarii Principes Hastati Velites Katafrakt Vexillatio Pretoriaanse garde Militaire termen SPQR Phalerae Aquila Signum legionum Donativum Acies triplex Decimatie Winterkamp Zomerkamp
..Legioenen Legio I Germanica Legio I Adiutrix Legio I Italica Legio I Macriana Liberatrix Legio I Minervia Legio I Parthica Legio II Augusta Legio II Adiutrix Legio II Italica Legio II Parthica Legio II Traiana Fortis Legio III Gallica Legio III Augusta Legio III Cyrenaica Legio III Italica Legio III Parthica Legio IIII Macedonica Legio IV Scythica Legio IV Flavia Felix Legio IV Parthica Legio V Alaudae Legio V Macedonica Legio VI Ferrata Legio VI Victrix Legio VII Claudia Legio VII Gemina Legio VIII Augusta Legio IX Hispana Legio X Gemina Legio X Fretensis Legio XI Claudia Legio XII Fulminata Legio XIII Gemina Legio XIIII Gemina Legio XV Primigenia Legio XV Apollinaris Legio XVI Gallica Legio XVI Flavia Firma Legio XVII Legio XVIII Legio XIX Legio XX Valeria Victrix Legio XXI Rapax Legio XXII Deiotariana Legio XXII Primigenia Legio XXX Ulpia Victrix
..Marine Classis Misenensis Classis Ravennatis Classis Syriaca Classis Alexandrina Classis Mauretania Classis Germanica Classis Britannica Classis Pannonica Classis Moesica Classis Pontica
..Rangen Tribunus Legatus Augusti pro praetore Legatus pro praetore Legatus legionis Praefectus Primus pilus Centurio Optio Decurio Aquilifer Tesserarius Cornicen Signifer Imaginifer Romeins legionair
..Wapens Handwapens Gladius (kort steekzwaard) Pugio (dolk) Spatha (langer zwaard) Semi-spatha (klein zwaard) Hasta (lans) Pilum (werpspeer) Slinger Zware wapens Stormram Belegeringstoren Katapult Ballista Scorpio Cheiroballistra Carroballista Onager Bescherming Subarmalis (leren vest) Lorica musculata (kuras) Lorica squamata (schubbenpantser) Lorica plumata (schubbenpantser) Lorica hamata (maliënkolder) Lorica segmentata (kuras van stroken metaal) Cassis (helm) Scutum (schild) Pluteus (schutscherm) Vinea (schutdak) Testudo (stormdak)

SPQR is de afkorting van het Latijnse Senatus Populusque Romanus, "De Senaat en het Volk van Rome", de zinsnede die fungeerde als de officiële naam van het Romeinse Rijk.

De afkorting werd als insigne gebruikt vanaf de tijd van de Romeinse Republiek en stond als inscriptie op openbare gebouwen en triomfbogen. Het is niet bekend waar of wanneer de uitdrukking oorspronkelijk is ontstaan^[1], maar ze is niet weg te denken uit de Romeinse geschiedenis. De vaste uitdrukking wordt in ieder geval vanaf de 1e eeuw v.Chr. gemeengoed en zou onder het principaat verder nog worden verspreid over het gehele rijk. Vergaderingen en documenten werden er officieel mee afgesloten en de letters stonden op munten en de vaandels die voor de legioenen werden uitgedragen.^[2] De Romeinse politieke en juridische literatuur zijn ervan doordrenkt, maar ook meer beschouwende werken zoals de geschiedschrijving van Titus Livius gebruiken de vier letters om de lezer vrees, ontzag en bewondering in te boezemen. In het taalgebruik kon SPQR worden opgevat als een pesterige dooddoener of zelfs als een nauwelijks schertsend dreigement met vervolging en veroordeling. Cicero maakt in zijn pleidooien gebruik van het choquerende effect.

Hoewel in 42 v.Chr. de Republiek voorgoed werd overgenomen door de leden van het Tweede Triumviraat, waaruit zich het principaat zou ontwikkelen, is ook in de keizertijd de afkorting in gebruik gebleven omdat men vasthield aan het idee dat de republiek nog altijd bestond en het volk nog steeds inspraak had.

↑ De vroegste vorm waarin we deze uitdrukking aantreffen is pop(u)lus senatusque / Romanus (Romeinse volk en senaat) (189 v.Chr.) (CIL II 5041 (p. 843) = CIL I 614 (p. 919) = IRPCadiz 520 = ILLRP 514 = ILS 15 (p. 169) = AE 2005, +1459 = AE 2005, +61; zie ook M. Webb (ed. trad. anot.), Project II: Editing an Old Latin Inscription, magisterwebb.com, 2006.). Vgl. Polybius, XXI 10.8 (senaat en volk).
↑ Perseus:image:1997.03.0396. tufts.edu.

[1] De vroegste vorm waarin we deze uitdrukking aantreffen is pop(u)lus senatusque / Romanus (Romeinse volk en senaat) (189 v.Chr.) (CIL II 5041 (p. 843) = CIL I 614 (p. 919) = IRPCadiz 520 = ILLRP 514 = ILS 15 (p. 169) = AE 2005, +1459 = AE 2005, +61; zie ook M. Webb (ed. trad. anot.), Project II: Editing an Old Latin Inscription, magisterwebb.com, 2006.). Vgl. Polybius, XXI 10.8 (senaat en volk).

[2] Perseus:image:1997.03.0396. tufts.edu.

[1]

[2]