Slag bij Hastings

Slag bij Hastings
Onderdeel van de Normandische veroveringen
Koning Harold wordt geraakt door een pijl in het oog. Detail van het Tapijt van Bayeux
Datum	14 oktober 1066
Locatie	Battle, nabij Hastings, Engeland
Resultaat	Beslissende Normandische overwinning
Strijdende partijen
Normandiërs, gesteund door Bretons Aquitanië Graafschap Vlaanderen Fransen Angelsaksen
Leiders en commandanten
Willem de Veroveraar Odo van Bayeux Harold II van Engeland †
Troepensterkte
9500–10500 7000–8000
Verliezen
Onbekend, naar schatting circa 2000 doden en gewonden Onbekend, maar significant meer dan de Normandiërs

De Slag bij Hastings werd op 14 oktober 1066 uitgevochten tussen een Normandisch-Frans leger onder leiding van hertog Willem I van Normandië en een leger onder leiding van de Angelsaksische koning Harold II. De slag is vernoemd naar de Engelse plaats Hastings, maar vond in werkelijkheid ongeveer tien kilometer ten noordwesten van Hastings plaats, waar nu de naar de slag genoemde plaats Battle ligt. De uitkomst van de Slag bij Hastings was een beslissende Normandische overwinning, de eerste en belangrijkste stap in de Normandische verovering van Engeland. De 19e-eeuwse Britse historicus Edward Creasy rekende de Slag bij Hastings onder de vijftien meest beslissende veldslagen in de wereld.

De achtergrond van de slag was in januari 1066 de dood van de kinderloze koning Eduard de Belijder. Hierop volgde een opvolgingsstrijd tussen een flink aantal verschillende vorsten, die de Engelse kroon ieder voor zich opeisten. Harold Godwinson werd kort na de dood van Edward tot koning gekroond, maar moest al snel daarna het hoofd bieden aan invasies door zijn eigen broer Tostig en de Noorse koning Harald Hardrada (Harald III van Noorwegen) en hertog Willem II van Normandië. Hardrada en Tostig versloegen in de Slag bij Fulford op 20 september 1066 een haastig verzameld Engels leger. Op hun beurt werden zij vijf dagen later in de Slag bij Stamford Bridge door Harold verslagen. Door de dood van zowel Tostig als Hardrada in de Slag bij Stamford Bridge bleef Willem als enige serieuze tegenstander van Harold over. Terwijl Harold en zijn troepen na de Slag bij Stamford Bridge op krachten kwamen, landde Willem met zijn invasietroepen op 28 september 1066 bij Pevensey in het zuiden van Engeland. Willem sloeg een bruggenhoofd voor zijn verovering van het koninkrijk. Harold werd hierdoor gedwongen snel naar het zuiden te marcheren; onderweg verzamelde hij aanvullende troepen.

De exacte aantallen van de deelnemers aan de slag zijn onbekend; schattingen bedragen ongeveer 10.000 voor Willem en ongeveer 7.000 voor Harold. De samenstelling van de legers is duidelijker; het Engelse leger bestond bijna in zijn geheel uit infanterie; men beschikte maar over een klein aantal boogschutters; de invasiemacht bestond voor ongeveer de helft uit infanterie, de rest was gelijkelijk verdeeld tussen cavalerie en boogschutters. Harold lijkt te hebben geprobeerd om Willem te verrassen, maar verkenners van het Normandische leger wisten zijn leger te lokaliseren en meldden dit direct aan Willem. Deze marcheerde nu vanuit Hastings naar het noordwesten. Hij ontmoette het leger van Harold bij het latere Battle. De strijd duurde van ongeveer negen uur 's ochtends tot zonsondergang (eind september: zo rond 18:00). Vroege pogingen van de invasiemacht om de Engelse linies te doorbreken hadden weinig effect; daarop maakten de Normandiërs gebruik van de tactiek om zogenaamd in paniek te vluchten, om zich daarna om te draaien en zich op achtervolgers te storten. De dood van Harold vond waarschijnlijk aan het einde van de dag plaats; deze gebeurtenis leidde tot een terugtrekking en nederlaag van het grootste deel van zijn leger. Na Engeland verder binnengetrokken te zijn en nog enkele kleinere schermutselingen te hebben uitgevochten werd Willem op eerste kerstdag 1066 tot koning van Engeland gekroond.

Hoewel er ook later nog opstanden en verzet tegen de heerschappij van Willem voorkwamen, was de Slag bij Hastings beslissend in de Normandische verovering van Engeland. Cijfers over het aantal slachtoffers dat bij de slag viel zijn moeilijk te verkrijgen; sommige historici schatten echter dat zo'n 2.000 Normandiërs omkwamen en ongeveer twee keer zoveel Engelsen. Willem stichtte op de plaats van de slag een abdij. Het hoogaltaar van de abdijkerk van de abdij van Battle zou geplaatst zijn op de plek waar Harold zou zijn gedood.