Spoorlijn Amsterdam - Elten

Rhijnspoorweg
Amsterdam - Elten
Spoorlijn Amsterdam - Elten op de kaart
Totale lengte118,6 km
Spoorwijdte
breedspoor 1945 mm (tot 1855)
normaalspoor 1435 mm (vanaf 1856)
Aangelegd doorNRS
Geopend
A'dam C. - A'dam Weesperpoort: 15 okt 1939
A'dam Weesperpoort- Utrecht: 18 december 1843
Utrecht - Driebergen - Zeist: 17 juni 1844
Driebergen - Zeist - Veenendaal: 15 maart 1845
Veenendaal - Arnhem: 16 mei 1845
Arnhem - Elten: 15 februari 1856
Geëlektrificeerd
Amsterdam - Arnhem: 1938
Arnhem - Elten: 1966
Aantal sporen
Amsterdam C. - A'dam Bijlmer ArenA: 2
A'dam Bijlmer ArenA - Utrecht Vaartsche Rijn: 4
Utrecht Vaartsche Rijn - Elten: 2
Baanvaksnelheid
Amsterdam C. - A'dam Bijlmer ArenA: 140
A'dam Bijlmer ArenA - Utrecht Centraal: 160
Utrecht Centraal - Arnhem Centraal: 140
Arnhem Centraal - Elten: 130
Beveiliging
Amsterdam - Utrecht: ERTMS (proef)[1] + ATB
Utrecht - Zevenaar: ATB EG
Zevenaar (exl.) - grens NL/D: ERTMS L2 (2.3.0d)
grens NL/D - Emmerich: PZB[2][3]
Omgrenzingsprofiel
NL-1 op Amsterdam C. - A'dam Bijlmer ArenA
NL-2 op A'dam Bijlmer ArenA - Utrecht
NL-1 op Utrecht - grens NL/D
GC op grens NL/D - Emmerich[2][3]
Beladingsklasse
C2 (bij baanvaksnelheid)
D4 (bij 100 km/h)[2]
Treindienst door
Amsterdam - Arnhem: NS
Arnhem - Zevenaar (- Winterswijk): Breng & Arriva
Traject
v-STR lijn van Den Helder
vSTR lijn van Schiphol
v-KBSTavSTR opstelterrein
dSTRvÜSTrdSTR lijn van Rotterdam Centraal
vÜSTvÜST
utdSTRqvBHF-LvBHF-RutdSTRq -4,4 Amsterdam Centraal
metro  52 
mdKRZomdKRZomdKRZomdKRZo tram  26 
dWBRÜCKEdWBRÜCKEdWBRÜCKEdWBRÜCKE Oosterdok
vÜSTvSHI2g+l-
v-STRvÜST
devBHFdSTR -3,7 Amsterdam Oosterdok
ddWBRÜCKEdWBRÜCKEdWBRÜCKE Oosterdok
v-STRveHST-STR Kattenburgerbrug
dSHI2gldSHI2gl+rdSHI2gl+rdSHI2+r
vSTR-DSTvSTR Dijksgracht
v-STRvSTRevSHI2gl-
v-STRvSTRvSTR-exDST Rietlanden
dmdKRZomdKRZomdKRZomdKRZoexdSTR tram  7 
dedKRZoedKRZoedKRZoedKRZoexdABZg+r Doklijn opgebroken
dvSTR-SHI2g+lvSHI2rexdSTRl naar Oostelijk Havengebied opg.
ddWBRÜCKEdWBRÜCKEdWBRÜCKE Nieuwe Vaart
ddWBRÜCKEdWBRÜCKEdWBRÜCKE Lozingskanaal
dmdKRZomdKRZomdKRZo tram  14 
dvSTR-eHSTdSTR Sint Anthoniedijk
dedABZgr+rvSTR Doklijn opgebroken
dvÜSTdSTR
dmdKRZomvKRZo tram  1   3 
dvBHFdSTR -0,5 Amsterdam Muiderpoort
dvSTR-STRldSTRl lijn naar Zutphen
dmKRZo tram  19 
tramlijn van Laren opgebroken
exdSTR+ruexdSTRvSTR- Doklijn opgebroken
exvKBHFauexdKBHFaexdSTRuexdSTRdSTR 0,0 Amsterdam Weesperpoort
exv-SHI2g+r + exSTRc2
uexvABZg3- + exv-STR3
uexvSTR- + v-STR
+
+
uexv-STR + exv-ABZg+1~R
uexv-STR +
vSTR- +
+
exdSTRuexdSTRluexdSTRquexdSTRrvSTR-
exSTRlexSTRqeABZgr+rd
vSHI4+l-vSHI4gr-
mdKRZtutdSTR+rvSTR- metro  51   53   54 
dSTRutdSTRevSTR-
mdKRZoudKRZomdKRZod tram  12 
dBHF-LudBHF-MvBHF-R- 1,5 Amsterdam Amstel
dWBRÜCKEudWBRÜCKEdWBRÜCKEd Weespertrekvaart
dSTRudHSTvSTR- Spaklerweg
exdKBSTadmvSTRvSTR- gasfabriek
exvSTR-mdKRZoudABZgrvSTR- metro  51 
exvSTR-dSTRudBSTvSTR- opstelterrein GVB
exvSTR-mdKRZuudABZg+rvSTR- metro  50 
exvSTR-dSKRZ-AoudSKRZ-AodSKRZ-Aod A10E35
exvSTR-dSTRudHSTvSTR- Van der Madeweg
exdABZl+lexdSTRqedKRZouemdKRZoedKRZod aansl. lijn Weesp - Leiden tot 1989
exvSTR-dSTRudABZglmdKRZod metro  53 
exdSTRdSTRqdTBHF-LoudBHF-MdTBHF-RodSTRq 4,4 Duivendrecht
lijn Weesp - Leiden
evSTR-STR+ldBRÜCKE1rudSTRdBRÜCKE1ldABZq+l aansl. lijn Weesp - Leiden
evSTRedHSTudSTRvSHI2g+l- 5,0 Duivendrecht
tot 1938
evSTRdvSPLnaudHSTdvSPLnad Strandvliet
exdSTRdKRZnurdvKRZnuumdKRZnumdvvÜSTu+rd 5,4 Utrechtboog
naar Schiphol
exdSTRdKRZnurdvvÜSTu+rudSTRndSTR+dvSTRd 5,4 Utrechtboog
van Schiphol
ev-SHI2g+rdvvSPLneudSTRdvvSPLned
dHSTdSTRudSTRdSTR Amsterdam ArenA alleen evenementen
v-SHI2g+rumvSTR{{{3}}}
dBHF-LudBHF-MvBHF-R- 5,9 Amsterdam Bijlmer ArenA
dSTRudHSTvSTR- Bullewijk
dSKRZ-AoudSKRZ-AodSKRZ-Aod A9
dBHF-LudBHF-MvBHF-R- 7,6 Amsterdam Holendrecht
dSTRudSTRlmdKRZod metro  50   54 
vSHI2l-vSTR-
vÜST
vSTR+GRZq grens Noord-Holland - Utrecht
ev-SHI2grvSTR-
exdSTRvBHFd 10,1 Abcoude vanaf 2007
exdWBRÜCKEvWTUNNELd Brug / aquaduct
Gein
exdBHFvSTRd 10,7 Abcoude tot 2007
ev-SHI2g+rvSTR-
vSTR-eHST 16,3 Vreeland
veABZg+r-STR lijn van Aalsmeer opgebroken
evBHF 18,9 Nieuwersluis-Loenen
vÜSTxl
vWBRÜCKE1 Angstel
vBHF 22,8 Breukelen
dSHI2+ldSHI2gr+ldSHI2grd
vSTRo-STRrvSTR- 23.35 lijn naar Harmelen
vSHI2l-vSTR-
vBHF 27,8 Maarssen
vÜST
vABZgr-STR 29,55 naar industrieterrein Lage Weide
dWBRÜCKEdWBRÜCKE W / D brug Amsterdam-Rijnkanaal
exKBSTavSTR voormalige Werkspoor Zuilen
exSTRvBHF 33,0 Utrecht Zuilen
exSHI3lveSHI3g+r-STRexdKBSTad Utrecht Daalsedijk
dKDSTavSTRexdSTR opstelterrein Cartesiusweg
vSTR+rvSTRxvSTR lijn van Rotterdam Centraal
dSHI2g+ldSHI2gr+ldSHI2grvSTRvxABZg+l-STR+ld lijn van Kampen
vÜSTolvSHI2g+l-vSTRvSTR-
dSTRdSTR2dKRZc3uv-STRvSTRd
vSTR- + STRc1
vKRZ2+4u- + v-STR+4
vSTR + STRc3
vSTR- + v-KDSTa
opstelterrein Landstraat
vSTR- +
vSTR + STRc1
vÜWBl + v-STR+4
vÜST +
uxdABZq+ldBRÜCKE1rv-SHI2grdSHI2gl+ldSHI2gr+lrdSHI2gr+ldSHI2grdBRÜCKE1ludSTR+r sneltram  60   61  opgebroken
udSTRvSTRvSTRvSTRvSTR-eBHFudSTR Utrecht Buurtstation
udWBRÜCKEdBRÜCKE1rvSTRvSTRvSTRdBRÜCKE1ludWBRÜCKE Leidse Rijn
uedKRZodBRÜCKE1rvSTRvSTRvSTRdBRÜCKE1luedKRZo tramlijn  4  opgebroken
udBHFvBHF-LvBHF-MvBHF-MvKBHFe-RudBHF 34,9 Utrecht Centraal
udSTRrvBST-STRvSTRvÜSTrudSTRc2uxv-ABZg3 sneltram  20   21 
dvSTRSPLg+2dSTR+c3dSTRudSTR+1uexdSTRc4uexdKBHFe Moreelsepark
vSTRSTRc1dABZg+4edHSTuvSTR- 0,0 Utrecht Staatsspoor
vSTRdv-SHI2grdSTRuvSTR-
vSTR2 +
vSTRc3 + v-KDSTe
vSTR +
uvSTR- +
opstelterrein Zuidzijde (OZ)
exvKBSTa- + vSTRc1
vSTR+4 +
vSTR +
uvSTR- +
Jaarbeurs
exdWBRÜCKEdvSTRvSTRuvSTR- Kruisvaart
exvSHI4l-edSHI4g+rdSTRvSTR-eHSTuvSTR- Jeremiebrug
demdKRZoemvKRZemdKRZouedKRZo tramlijn Utrecht - Vreeswijk opgebroken
dvWBRÜCKE1vWBRÜCKE1udWBRÜCKE Vaartsche Rijn
dvBHF-STRvBHF-STRudBHF Utrecht Vaartsche Rijn
v-STRdSHI2g+ldSHI2glrdSHI2g+rudSTRl sneltram  20   21   22 
vSTRvSTR-eHST Houtenschepad
vSTR-eABZg+ledKRZedKRZ+xl lijn van Hilversum opgebroken
evBHFvSTR 2,7 Lunetten (1874-1932) overstapstation
vSKRZ-AhlvSKRZ-Ahr Waterlinieweg
bSTR-wÜSTul
vÜSTo+rvSHI2g+l-
vSTRrvSTR- lijn naar Boxtel
deHST 38,7 Meerveldscheweg
dSKRZ-Ao A27E30
deHST 40,5 Vechten
dBHF 42,1 Bunnik
dWBRÜCKE2 Kromme Rijn
dBHF 46,6 Driebergen-Zeist
demKRZ tramlijn Arnhem - Amersfoort opg.
deHST 50,2 Driebergen-Austerlitz
vENDEa-STR
exSHI3+lveSHI3gr-STR{{{3}}}
exSKRZ-AuvÜSTr A12E35
exSTRvDST-STR 52,1 Maarn Goederen
exENDEev-SHI2g+r zanderij Maarn
deBHF 52,2 Maarn tot 1972
dSTRo N227 Amersfoortseweg
dBHF 54,2 Maarn vanaf 1972
dBUE N226 Woudenbergseweg
deBHF 57,3 Maarsbergen
v-SHI2gr 61,0 De Haar Aansluiting (Veenendaallijn)
vÜSTul
xdABZqredKRZu lijn Kesteren - Amersfoort opg.
deHST 62,7 Heuvelsche Steeg
dWBRÜCKE2 Valleikanaal
dSTR+GRZq grens Utrecht - Gelderland
dBHF 68,4 Veenendaal-De Klomp
dSKRZ-Au A30
ev-SHI2gr
vexSTR-ABZg+l lijn van Nijkerk
tramlijn naar Wageningen opg.
vexBHF-BHF 75,4 Ede-Wageningen
voorheen Ede SS
exKBSTaqvexABZgr-STR ENKA
ev-SHI2g+r
dSKRZ-Au A12E35
deHST 82,0 Buunderkamp
deABZgl lijn naar vliegbasis Deelen opgebroken
dBUE N783 Wolfhezerweg
dBHF 84,2 Wolfheze
dSKRZ-Ao A50
dBHF 87,6 Oosterbeek vh Oosterbeek Hoog
vSTR+r-STR lijn van Nijmegen
dSHI2+ldSHI2glrdSHI2g+rd
uexdSTR+rdSHI2ld-KRZ2+4odKRZc3o tramlijn 1,4 opgebroken
uexvLSTR-dKRZc1odKRZ2+4o-dSHI2+rdKBSTa opstelterrein Arnhem Berg
uexdABZg+rdSHI2+ldSHI2glr+ldSHI2glr+rdSHI2g+lrdSHI2r tramlijn 3 opgebroken
uexdHSTvBHF-LvBHF-Rd 91,9 Arnhem Centraal
uexdSHI2ldSHI2l+xmrdSHI2g+lrdSHI2r+lvSHI2r-
uexdABZglemvKRZod tramlijn 2,3,5 opgebroken
uexdLSTRv-SHI2g+rd
uexvLSTR-vBHF- 93,2 Arnhem Velperpoort
uexvSTRl-emdKRZod tramlijn 1,4,7 opgebroken
dABZgl 93,7 Velperbroek aansl.
lijn naar Leeuwarden
demKRZo tramlijn Arnhem - Isselburg-Anholt opg.
exKDSTaSTRd Arnhem Goederen opgebroken
exABZl+leABZgr+rd
exKBSTeSTRd ENKA opgebroken
deHST 95,9 Fort Westervoort
dhKRZWae Brug bij Westervoort
IJssel
deHST 96,9 Oostzijde Brug
eABZg+lexdENDEeq aansluiting steenfabriek opg.
dBHF 98,0 Westervoort
dBHF 101,3 Duiven
deHST 102,8 Groessen
v-SHI2gr
dtdSTR+rvSTR-eSHI3glexSHI3+r lijn van Kijfhoek Spoortunnel Zevenaar
tv-STRvBHFexSTR 105,9 Zevenaar
dtdSTReevÜSTlexBHF Zevenaar GOLS
v-STRexdSTRdABZgleABZql 106,5 lijn naar Winterswijk
dSTR2xdSTR+c3dSEC2d
107,2
107,3
spanningssluis 1,5kV/25kV vanaf 2016
dSTRc1xdKRZ2+4-dSHI2gl+rdSHI2+r 107,7 aansluiting Zevenaar
dexdSTRvÜSTl
dexdSTRvÜSTr
dvexHST-eHSTdSTR 110,1 Babberich
devSTRdENDExe 111,0 einde derde spoor verlenging gepland
dexdSTR+GRZqdZOLLexdSTR+GRZq 111,03 grens Nederland - Duitsland
dvexHST-HSTexdSTR 114,2 Elten
exv-STRdSEC2exdSTR
116,1
116,6
spanningssluis 25kV/15kV vanaf 2016
+
exv-STR+r + evSTRr-STR
+ exvSTR-
DB 2266 naar Kleef opgebroken
xvSTR+GRZq 116,8 grens Nederland - Duitsland 1949-1963
xvSTR DB 2270 naar Oberhausen Hbf

De Rhijnspoorweg of spoorlijn Amsterdam - Elten is de eerste spoorlijn die is aangelegd door de Nederlandsche Rhijnspoorweg-Maatschappij; Elten is een plaats in Duitsland op 25 km van Arnhem. De lijn is met enige wijzigingen nog steeds in gebruik; het traject Amsterdam – Utrecht – Arnhem is een schakel in het Nederlandse intercitynet, en het deel naar Elten is een belangrijke verbinding met Duitsland.

De spoorlijn liep van het Amsterdamse Weesperpoortstation via Utrecht naar Arnhem. Het gedeelte tussen Amsterdam en Utrecht is geopend in december 1843. In juni 1844 werd de lijn verlengd tot Driebergen, in maart 1845 tot Veenendaal en in mei 1845 werd de rest van de lijn naar Arnhem in gebruik genomen. Tussen Driebergen en Veenendaal moest de lijn de Utrechtse Heuvelrug doorsteken en werd het zand afgegraven, op die plaats naast het spoor werd vervolgens tot 2001 door de spoorwegen in zanderij Maarn ophoogzand afgegraven voor aanleg en onderhoud van spoorlijnen. Van 1901 tot 1939 was in de zanderij een rangeerterrein ingericht.

De spoorlijn is oorspronkelijk breedsporig aangelegd. De ombouw tot normaalspoor vond plaats in 1855, zo kon de spoorlijn bij Emmerich aangesloten worden op het Duitse spoorwegnet. Vanaf 1856 konden de treinen vanaf de spoorlijn Amsterdam – Arnhem via Zevenaar, Elten en Emmerich doorrijden richting Duisburg en Düsseldorf.

Het Amsterdamse Centraal Station vormt vanaf 1889 het beginpunt voor de meeste treindiensten naar Utrecht en verder. Met het gereedkomen van de Spoorwegwerken Oost in 1939 werd het Weesperpoortstation definitief verlaten. Een jaar eerder was het traject Amsterdam - Arnhem geëlektrificeerd. In 1966 volgde het traject naar Emmerich. Sindsdien is de locwissel van doorgaande internationale treinen verplaatst van Arnhem naar Emmerich. Met de komst van de ICE-treinstellen en meerstromige locomotieven voor het goederenvervoer wordt Emmerich vaker voorbijgereden.

De spoorlijn vormt een van de belangrijkste schakels in het Nederlandse spoorwegvervoer, zowel nationaal als internationaal. Om deze reden is het traject, vooral tussen Amsterdam en Utrecht, veelvuldig verbouwd. Met de elektrificatie kon de treindienst aanzienlijk worden versneld en met de Spoorwerken Oost werd de verbinding met het Amsterdamse Centraal Station verbeterd. In de jaren 70 werd in Amsterdam de metrolijn naar Amsterdam-Zuidoost aangelegd. Van voor het Amstelstation tot voorbij de voorstadshalte station Amsterdam Holendrecht ligt de metrolijn met acht stations tussen de sporen van de Rhijnspoorweg. In 1993 komt het overstapstation Duivendrecht gereed, hiermee is de reistijd per spoor tussen Utrecht en Schiphol aanzienlijk verkort. Ruim 10 jaar later komt de Utrechtboog gereed, verliest station Duivendrecht een belangrijk deel van zijn functie en wordt een reis Utrecht - Schiphol zonder overstap sneller gemaakt. Enkele maanden later wordt het viersporige traject tussen Amsterdam Bijlmer ArenA en Utrecht Centraal in gebruik genomen.

Hoewel het de bedoeling was de oude Rhijnspoorweg om te bouwen tot hogesnelheidslijn, blijft het voorlopig bij de viersporigheid van het traject tussen Amsterdam en Utrecht. Tussen Utrecht en Arnhem wordt de spoorlijn op enkele punten aangepast.

  1. Na zeven jaar alsnog ERTMS-proef op traject Amsterdam–Utrecht[dode link], OV-magazine, 16 januari 2013
  2. a b c ProRail, Netverklaring ProRail 2016 (versie 1.5) (17 september 2015). Geraadpleegd op 26 september 2015.
  3. a b (de) DB Netze, Infrastrukturregister (interactieve kaart voor dienstregeling 2015). Geraadpleegd op 26 september 2015.

© MMXXIII Rich X Search. We shall prevail. All rights reserved. Rich X Search