Polen

Rzeczpospolita Polska (norsk: Polen, polsk)
Flagg Riksvåpen
Nasjonalsong	«Mazurek Dąbrowskiego»
Offisielle språk	Polsk1
Hovudstad	Warszawa
Styresett President Statsminister	Republikk Andrzej Duda Donald Tusk
Flatevidd  – Totalt  – Andel vatn	312 685 km² (69.) 2,6 %
Folketal  – Estimert (2017)  – Tettleik	38 476 269 (34.) 123,1 /km² (69.)
Sjølvstende   – Erklært	11. november 1918
BNP  – Totalt (2015)  – Per innbyggjar	1 003 000 mill. USD (23.) 27 800 USD (49.)
Valuta	Złoty
Tidssone	UTC +1
Telefonkode	+48
Toppnivådomene	.pl
1Regionalt òg tysk, kasjubisk, kviterussisk og ukrainsk

Polen (polsk Polska /ˈpɔl.ska/), offisielt Republikken Polen (polsk Rzeczpospolita Polska /ˌʒɛt͡ʃ.pɔsˈpɔ.li.ta ˈpɔl.ska/) er eit land i Sentral-^[1] eller Aust-Europa^[2]. Det ligg i midten av Europa og grensar i vest mot Tyskland, i sør mot Tsjekkia og Slovakia, i aust mot Ukraina og Kviterussland, og i nord mot Austersjøen, Litauen og den russiske Kaliningrad-eksklaven. Polen delar òg sjøgrenser med Danmark og Sverige. Med ei flatevidd på 312 679,67 km²^[3] er Polen verdas 69. største land. Folketalet i Polen er om lag 38,5 millionar menneske^[4], for det meste busette i byar^[5].

Den fyrste polske staten oppstod i 966, med eit territorium som liknar på dei moderne grensene til Polen. Landet vart eit kongedøme i 1025 og gjekk i 1569 inn i ein langvarig union med Storhertugdømet Litauen og danna Det polsk-litauiske samveldet. Samveldet vart oppløyst i 1795 då Polen vart delt mellom grannelanda sine Russland, Preussen og Austerrike. Polen vann sjølvstendet sitt tilbake i 1918 etter fyrste verdskrig, men tapte det igjen under andre verdskrig, då landet vart okkupert av Det tredje riket og Sovjetunionen. Etter krigen vart Polen gjort om til eit sosialistisk^[6][7] «austblokkland» under sovjetisk kontroll. I 1989 kvitta Polen seg med sosialiststyret og landet vart uformelt kjent som «Den tredje polske republikken».

I dag er Polen eit parlamentarisk demokrati som består av seksten voivodskap, og er det sjette mest folkesette medlemsland i Den europeiske unionen. Landet er dessutan medlem i NATO, SN, OECD, WTO og fleire andre internasjonale organisasjonar.

1. ↑ «StAGN-Empfehlung zur Großgliederung Europas» (på tysk). StAGN.de. Henta 13. juni 2014. 
2. ↑ «Composition of macro geographical (continental) regions, geographical sub-regions, and selected economic and other groupings». Dei sameinte nasjonane. Henta 13. juni 2014. 
3. ↑ «Ranking województw pod względem powierzchni» (på polsk). Główny Urząd Statystyczny (Statistisk sentralbyrå). 2013. 
4. ↑ «Informacje podstawowe» (på polsk). Główny Urząd Statystyczny (Statistisk sentralbyrå). 2014. 
5. ↑ Stańczak, J.; Znajewska, A. (2013). Ludność. Stan i struktura w przekroju terytorialnym (PDF) (på polsk). Warszawa: Departament Badań Demograficznych i Rynku Pracy GUS.  CS1 maint: Multiple names: authors list (link)
6. ↑ Davies, N. (2005). God's Playground: A History of Poland, Vol. 2. Oxford: Oxford University Press. 
7. ↑ Pilawski, K. (2013). «W Polsce nie było komunizmu». Przegląd (49/2013).