Back Státní národní rada (Polsko) Czech Krajowa Rada Narodowa German State National Council English Consiglio Nazionale di Stato Italian კრაიოვა რადა ნაროდოვა Georgian Krajowa Rada Narodowa Portuguese Крайова Рада Народова Russian

Krajowa Rada Narodowa

Bolesław Bierut (PPR) – Przewodniczący, następnie Prezydent KRN
Edward Osóbka-Morawski (RPPS) – Wiceprzewodniczący KRN

Krajowa Rada Narodowa (noc z 31 grudnia 1943 na 1 stycznia 1944 – 19 stycznia 1947) – ciało polityczne utworzone podczas II wojny światowej przez Polską Partię Robotniczą (PPR) o charakterze samozwańczego[1][2] polskiego parlamentu[3]. KRN sama określała się jako „faktyczna reprezentacja polityczna narodu polskiego, upoważniona do występowania w imieniu narodu i kierowania jego losami do czasu wyzwolenia Polski spod okupacji”[4].

Krajowa Rada Narodowa miała być parlamentem powstającego już faktycznie państwa komunistycznego. W manifeście KRN zapowiedziano powołanie Rządu Tymczasowego oraz budowę aparatu państwowego w terenie. Miały go tworzyć powstające w konspiracji rady narodowe. Koncepcja rad narodowych nawiązywała wprost do ustroju Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich opartego na systemie sowietów, czyli radach robotniczych, chłopskich i żołnierskich. Rady narodowe jako organy rewolucyjne miały sprawować pełnię władzy w terenie, a KRN – jako najwyższe ogniwo w systemie rad – w całym kraju[5].

KRN powstała z inicjatywy Władysława Gomułki bez uprzedniej formalnej zgody moskiewskiej centrali[6], zorientowanej wówczas na „jednolitofrontową” linię polityczną[7], ale z jej późniejszą akceptacją[8]. KRN miała być według planów Gomułki[9], a później również Stalina, alternatywą polityczną dla Rządu RP na uchodźstwie (ówcześnie rząd Stanisława Mikołajczyka) i struktur Polskiego Państwa Podziemnego[2][10], a jej powstanie było ostrzeżeniem dla Rządu RP na uchodźstwie, że jeśli ten nie zmieni polityki wobec ZSRR, to Stalin może uchylić się od wznowienia stosunków dyplomatycznych i uznać KRN jako nowy polski ośrodek kierowniczy[11]. Powstanie KRN Władysław Gomułka nazwał „swoistym zamachem stanu w podziemiu”[12].

KRN w okresie okupacji niemieckiej reprezentował PPR i ugrupowania od niej zależne[13]. 18 lipca 1944 roku Związek Patriotów Polskich przekazał Krajowej Radzie Narodowej swój dorobek organizacyjny i siłę zbrojną[14]. Po czerwcu 1945 do KRN dokooptowani zostali w wyniku realizacji postanowień konferencji jałtańskiej przedstawiciele Stronnictwa Ludowego Stanisława Mikołajczyka[15], którzy zgodzili się uczestniczyć w kontrolowanym przez PPR, a uznanym międzynarodowo Tymczasowym Rządzie Jedności Narodowej do czasu wolnych wyborów w Polsce, przewidzianych ustaleniami mocarstw w Jałcie[16].

  1. ↑ „Brak oficjalnej współpracy z czołowymi partiami politycznymi oznaczał, iż KRN była ciałem inspirowanym i zdominowanym przez komunistów, o bardzo wąskim zapleczu politycznym. Nie ulega kwestii, iż w tym czasie obóz londyński reprezentował większość społeczeństwa.” Jan Ciechanowski, Powstanie warszawskie, Pułtusk-Warszawa 2009, ISBN 978-83-7549-074-9, s. 104.
  2. ↑ a b Błąd w przypisach: Błąd w składni elementu <ref>. Brak tekstu w przypisie o nazwie p1
    BŁĄD PRZYPISÓW
  3. ↑ „PPR chciała konsolidować siły polityczne wokół siebie, nie zaś wpisywać się do instytucji zdominowanej przez RPPS. Dlatego w sylwestra 1943 r. – powołała, z inicjatywy Gomułki, Krajową Radę Narodową. Był to organ najzupełniej fasadowy, wręcz operetkowy, bowiem na zebraniu założycielskim, obok działaczy samej partii, obsadzonych zresztą w najróżnorodniejszych rolach, np. jako przedstawiciele „ruchu zawodowego” czy „inteligencji pracującej”, zjawiły się postacie operetkowe w rodzaju występującego w imieniu fikcyjnego Komitetu Inicjatywy Narodowej Jana Szymona Żołny-Manugiewicza, kilku pośledniej miary agentów infiltrujących jeszcze przed wojną ruch ludowy z grafomańskim pisarzem Władysławem Kowalskim na czele, przedstawianych jako reprezentanci radykalnego skrzydła SL, a wreszcie osoby całkowicie anonimowe (!). Jedynym politykiem spoza PPR, o pewnym ciężarze gatunkowym, był Osóbka, usunięty zresztą dopiero co z RPPS... za kradzież maszyny do pisania i włamanie do lokalu partyjnego. Przyczyny groteskowego konfliktu były oczywiście ambicjonalne. KRN mieniła się wyrazicielką narodowego i państwowego interesu Polski, zapowiadała buńczucznie zjednoczenie i mobilizację wszystkich sił narodu i uzurpowała sobie prawa podziemnego parlamentu. Na jej przewodniczącego obrano Bieruta, który zresztą początkowo, uważając całą imprezę za kolejną atrapę, wymawiał się od przyjęcia wątpliwego w takich okolicznościach zaszczytu. Z czasem, posługując się przygotowanym jeszcze przez Findera i zatwierdzonym przez Dymitrowa scenariuszem, rozpoczął jednak rozszerzanie fikcyjnej struktury w terenie poprzez utworzenie równie papierowej sieci rad narodowych, stanowiących kalkę bolszewickich sowietów z czasów rewolucji rosyjskiej, a mających pozorować masowe poparcie KRN na prowincji.” Paweł Wieczorkiewicz, Historia polityczna Polski 1935–1945, Wyd. II, Warszawa 2006, Wyd. Książka i Wiedza, ISBN 83-05-13441-5, s. 374–375.
  4. ↑ Fragment „Manifestu demokratycznych organizacji społeczno-politycznych i wojskowych w Polsce” powołującego KRN za: Eugeniusz Duraczyński, Między Londynem a Warszawą. Lipiec 1943 – lipiec 1944 Państwowy Instytut Wydawniczy Warszawa 1986, ISBN 83-06-01406-5, s. 101.
  5. ↑ Waldemar Kozyra, Ustrój administracji państwowej w Polsce w latach 1944–1950, „Czasopismo Prawno-Historyczne”, tom LXIII, 2011, Zeszyt 1, s. 174.
  6. ↑ Norman Davies Boże Igrzysko s. 1008.
  7. ↑ Błąd w przypisach: Błąd w składni elementu <ref>. Brak tekstu w przypisie o nazwie p3
    BŁĄD PRZYPISÓW
  8. ↑ „Sowiecki dyktator liczył się bowiem z tworzeniem nowych faktów dokonanych, ułatwiających mu w przyszłości przejęcie pełnej kontroli nad Polską. Nie sprzeciwił się inicjatywie polskich komunistów powołania w kraju nowego ciała – o charakterze dywersyjnym w stosunku do państwa podziemnego – pod nazwą Krajowa Rada Narodowa, która miałaby dla opinii publicznej odegrać fałszywą rolę podziemnego parlamentu.” Marek Kazimierz Kamiński, Dyplomacja polska wobec dyktatu mocarstw (lipiec 1943-luty 1944) w: Historia dyplomacji polskiej t. V 1939–1945, Warszawa 1999, Wydawnictwo Naukowe PWN, ISBN 83-01-12808-9, s. 466.
  9. ↑ Jan Ciechanowski Powstanie Warszawskie Bellona, s. 104 ISBN 978-83-7549-074-9.
  10. ↑ Błąd w przypisach: Błąd w składni elementu <ref>. Brak tekstu w przypisie o nazwie p2
    BŁĄD PRZYPISÓW
  11. ↑ Jan Ciechanowski, Powstanie Warszawskie Pułtusk-Warszawa 2009 wyd. Bellona, ISBN 978-83-7549-074-9, s. 104.
  12. ↑ Krystyna Kersten, Narodziny systemu władzy. Polska 1943–1948, Poznań: Kantor Wydawniczy SAWW, 1990, s. 20, ISBN 83-85066-09-8, OCLC 834533924.
  13. ↑ „Krajowej Rady Narodowej – organu utworzonego 31 grudnia poprzedniego roku w Warszawie przez Polską Partię Robotniczą i parę zależnych od niej grupek na posiedzeniu, które określano później w partyjnej historiografii jako historyczne, a w którym spośród dziewiętnaściorga uczestników tylko pięciu nie należało do PPR”. Marek Łatyński: Nie paść na kolana. Szkice o opozycji lat czterdziestych wyd. II rozszerzone, Wrocław 2002, Wyd. Towarzystwo Przyjaciół Ossolineum, ISBN 83-7095-056-6, s. 64. Por. też Władysław Gomułka, Pamiętniki, Polska Oficyna Wydawnicza BGW, Warszawa 1994, t. II, ISBN 83-7066-553-5, s. 376.
  14. ↑ Czesław Grzelak, Henryk Stańczyk, Stefan Zwoliński, Armia Berlinga i Żymierskiego, Warszawa 2009, s. 50.
  15. ↑ Krystyna Kersten, Narodziny systemu władzy. Polska 1943–1948, Poznań: Kantor Wydawniczy SAWW, 1990, s. 141, ISBN 83-85066-09-8, OCLC 834533924.
  16. ↑ Marek Łatyński, Nie paść na kolana. Szkice o opozycji lat czterdziestych wyd. II rozszerzone, Wrocław 2002, Wyd. Towarzystwo Przyjaciół Ossolineum, ISBN 83-7095-056-6, s. 333–346.

Rich TVX News Network Site

Rich TVX News Network Info

© MMXXIII Rich X Search. We shall prevail. All rights reserved. Rich X Search