Pierre-Joseph Proudhon

Pierre-Joseph Proudhon

Data i miejsce urodzenia	15 stycznia 1809 Besançon
Data i miejsce śmierci	19 stycznia 1865 Passy
Multimedia w Wikimedia Commons
Cytaty w Wikicytatach

Pierre-Joseph Proudhon (ur. 15 stycznia 1809 w Besançon, zm. 19 stycznia 1865 w Passy) – francuski polityk, ekonomista, socjolog i dziennikarz. Uważany za ojca anarchizmu^[1], jako pierwszy proponowany przez siebie system nazwał anarchią, a siebie samego anarchistą (Je suis anarchiste).

Stworzył podwaliny pod anarchistyczny indywidualizm, gwałtownie atakował państwo, Kościół oraz system kapitalistyczny. Postulował zmiany społeczne za pomocą reform, nie poprzez rewolucję. Miałyby one stopniowo prowadzić do społeczeństwa bezklasowego i bezpaństwowego. Proudhon zwalczał kapitalistycznie rozumianą własność, którą utożsamiał z kradzieżą, co wyraził w eseju Co to jest własność? (Qu’est-ce que la propriété?) – „Własność to kradzież”; jego zdaniem własność legitymizowała tylko praca. W książce Wyznania rewolucjonisty (Les confessions d’un révolutionnaire), ogłasza, między innymi: „Anarchia to porządek”.

Proudhon podjął próbę stworzenia banku o zerowym oprocentowaniu. Zbudował podstawy systemu pomocy wzajemnej, którego zasady są do dziś stosowane w zakładach ubezpieczeń wzajemnych.

Na jego esej Filozofia nędzy Karol Marks odpowiedział słynnym: Nędza filozofii.