Pismo alfabetyczno-sylabiczne

Alfabet sylabiczny, abugida – rodzaj alfabetu, w którym jedna litera reprezentuje zasadniczo całą sylabę wraz z „domyślną” samogłoską. Samogłoska domyślna najczęściej jest dość neutralna, typu szwa, jednak w zależności od języka może mieć różne zabarwienie np. [ə] w hindi, [ɔ] w języku bengalskim lub [a] w języku tybetańskim. Podstawą litery jest najczęściej spółgłoska, a występujące w sylabie samogłoski inne niż domyślna zapisuje się za pomocą dodania różnorodnych znaków diakrytycznych, choć istnieją również odrębne znaki do zapisu samogłosek. Sama nazwa „abugida” używana przez językoznawców została przejęta przez P. T. Danielsa z etiopskiego określenia alfabetu ge'ez od pierwszych czterech liter w tym alfabecie: aləf, bet, gäməl, dənt (analogia do słów „alfabet” czy „abecadło”).

Alfabet sylabiczny należy odróżnić od sylabariusza (klasyczny przykład sylabariusza to japońska hiragana i katakana, w którym pojedyncza litera zawsze oznacza konkretną sylabę, np. か ka, き ki, く ku, け ke, こ ko). Litery te nie wykazują żadnego podobieństwa, mimo że wszystkie te sylaby zawierają spółgłoskę „k”.

Alfabet sylabiczny należy także odróżnić od abdżadu (np. pismo arabskie lub hebrajskie), w którym często nie zapisuje się samogłosek, tak że w niektórych słowach występują w piśmie same spółgłoski. Np. arabskie słowo muhandis (inżynier) zapisuje się za pomocą ciągu liter m-h-n-d-s. W przypadku abugidy zapis samogłosek jest obowiązkowy, zaś sylaba stanowi główny punkt odniesienia przy zapisie.

Ojczyzną większości alfabetów sylabicznych są Indie, gdzie używa się obecnie kilkudziesięciu odmian tego rodzaju pisma dla różnych języków. Wywodzą się one wszystkie od starożytnego pisma brahmi, zaś odmianą najbardziej rozpowszechnioną jest pismo dewanagari, używane do zapisu m.in. sanskrytu i hindi. Dzięki indyjskiej emigracji i wpływom kulturowym Indii, alfabety sylabiczne trafiły także do Azji Południowo-Wschodniej i Tybetu. Obecnie około połowa systemów pisma używana na świecie to abugidy.