Psychoterapia

Psychoterapia – stosowanie metod psychologicznych, zwłaszcza opartych na regularnym kontakcie międzyludzkim, w celu pomocy osobom zmagającym się z różnorodnymi problemami. Psychoterapia służy poprawie dobrostanu i zdrowia psychicznego, rozwojowi relacji i umiejętności społecznych, może dotyczyć zmiany lub radzenia sobie z dokuczliwymi zachowaniami, przekonaniami, obsesjami, myślami lub emocjami. Niektóre techniki psychoterapeutyczne są uznane za oparte na dowodach naukowych metody leczenia określonych zaburzeń psychicznych.

Istnieje wiele różnych technik i form psychoterapeutycznych, czasem opartych na znacząco odmiennym pojmowaniu psychologii, etyki i metod pomocy. Większość polega na regularnych spotkaniach klienta lub grupy klientów z jednym lub kilkoma terapeutami. Wspólną cechą psychoterapii jest prymat metod psychologicznych, w odróżnieniu od leczenia psychiatrycznego, zorientowanego na metody medyczne i leki. Psychoterapia i medycyna mogą się nawzajem efektywnie uzupełniać.

Zasady dostępu do zawodu psychoterapeuty ustala najczęściej lokalne prawo lub dobrowolna organizacja zawodowa – psychoterapia jest z reguły traktowana jako zawód zaufania publicznego, ograniczony wymogiem zawodowej certyfikacji i superwizji, i wykonywany przez osoby z wykształceniem psychologicznym lub psychiatrycznym, po dodatkowych szkoleniach.

Teorie psychologiczne formułowali już tacy myśliciele starożytni jak Arystoteles i Galen^[1], a termin psychoterapia (al-ilaj nal-nafs) wprowadzili do słownictwa medycznego prawdopodobnie tacy średniowieczni medycy bliskowschodni jak Rhazes i Ali al-Tabari^[2]. Zachodni termin psychoterapia pochodzi od stgr. ψυχή: psyche – dusza i therapein – leczyć. Psychoterapia nowożytna powstała oryginalnie jako integralna część psychoanalizy, ale wraz z rozwojem psychologii sformułowano wiele innych podejść.

W rozumieniu medycznym należy podzielić psychoterapię na dwie różniące się od siebie dziedziny pomocy psychologicznej – ścisłą psychoterapię i poradnictwo psychologiczne (pomoc psychospołeczną). Psychoterapia sensu stricto jest metodą z wyboru w leczeniu m.in. zaburzeń lękowych i zaburzeń osobowości. Pomoc psychospołeczna jest to mniej sformalizowane pomaganie – tam, gdzie nie ma zdiagnozowanej (według ICD-10 i DSM-5) choroby ani zaburzenia, ale jednak pacjent potrzebuje czyjejś pomocy.