Rejon Umocniony Hel

Ten artykuł dotyczy kompleksu wojskowego. Zobacz też: inne znaczenia tego słowa.

Rejon Umocniony Hel

nr rej. A-1693 z 15.06.1999
Stanowisko kierowania ogniem
Państwo	Polska
Lokalizacja	Mierzeja Helska
Typ	Fortyfikacja stała
Data budowy	1936
Bitwy	Obrona Helu
Wydarzenia	II wojna światowa
Położenie na mapie Helu Rejon Umocniony Hel
Położenie na mapie Polski Rejon Umocniony Hel
Położenie na mapie województwa pomorskiego Rejon Umocniony Hel
Położenie na mapie powiatu puckiego Rejon Umocniony Hel
54°36′42″N 18°48′29″E/54,611667 18,808056

Rejon Umocniony Hel – rejon umocniony na Mierzei Helskiej i wodach przylegających, utworzony dekretem prezydenta Rzeczypospolitej z 21 sierpnia 1936 roku o uznaniu półwyspu helskiego za rejon umocniony^[1].

Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości i symbolicznych zaślubinach z morzem w Pucku 10 lutego 1920 rozpoczęto po wielu przygotowaniach tworzenie na Helu silnej bazy lądowej obrony Wybrzeża. W latach 20. zbudowano linię kolejową z Pucka przez Władysławowo wzdłuż całej mierzei do Helu. Powstała również utwardzona droga, specjalnie dla utrudnienia ostrzału z samolotów prowadzona z licznymi zakrętami w terenie leśnym. W 1928 w mieście Hel rozpoczęto budowę portu wojennego. Jednocześnie zmilitaryzowano końcowy odcinek mierzei – od granic Juraty aż do końca cypla. Zahamowano administracyjnie rozwój turystyki w tym rejonie, wprowadzając wojskowy zakaz wznoszenia jakichkolwiek budowli cywilnych bez zgody władz wojskowych i ograniczając swobodę ruchu turystycznego.

Te zarządzenia wojskowe zostały unormowane dekretem prezydenta Rzeczypospolitej Ignacego Mościckiego z dnia 21 sierpnia 1936 w sprawie utworzenia Rejonu Umocnionego Hel. Na terenie Rejonu Umocnionego zaczęto budować rozwiniętą sieć kolei normalnotorowych i wąskotorowych dla potrzeb transportów wojskowych. Powstały różnego typu stanowiska artyleryjskie, zaczęto sprowadzać różnoraki sprzęt wojskowy i uzbrojenie.

25 listopada 2003 r. Trybunał Konstytucyjny na wniosek Prezydenta RP orzekł niezgodność z konstytucją art. 15 ust. 2 ustawy z dnia 24 lipca 2002 o uznaniu części Półwyspu Helskiego za obszar szczególnie ważny dla obronności kraju. Ten wyrok^[2] jest prawnym końcem istnienia Rejonu Umocnionego Hel.