Tramwaj

Ten artykuł dotyczy pojazdu szynowego. Zobacz też: Tramwaj – film Krzysztofa Kieślowskiego.

Tramwaj (z ang. tramway – linia tramwajowa, tram – tramwaj) – pasażerski pojazd drogowy o miejscach siedzących dla więcej niż dziewięciu osób (łącznie z motorniczym) i długości nie większej niż 65 metrów^[1], podłączony do przewodów elektrycznych lub napędzany silnikiem spalinowym oraz poruszający się po szynach^[2].

Według innej definicji tramwaje to drogowe pojazdy pasażerskie lub towarowe zaprojektowane do eksploatacji na liniach tramwajowych^[3]. Wiele nowo wybudowanych systemów tramwajowych używa współczesnego terminu „lekka kolej” (ang. light rail) np. w Sydney.

Tramwaj można również definiować jako lekki pojazd szynowy komunikacji miejskiej o napędzie elektrycznym przystosowany do poruszania się w ruchu ulicznym.

Tramwaj może poruszać się zarówno w ruchu mieszanym, po szynach wbudowanych w jezdnię, jak i po wydzielonych torowiskach, również z odcinkami całkowicie bezkolizyjnymi lub podziemnymi. Tramwaje są zazwyczaj krótsze i lżejsze niż tradycyjne pociągi, a ich konstrukcja przystosowana jest do poruszania się po mieście, niemniej wiele rozwiązań w zakresie wykorzystywanych technologii i infrastruktury jest bardzo podobnych. Niektóre tramwaje przystosowane są również do poruszania się po klasycznej sieci kolejowej – są to tzw. tramwaje dwusystemowe. Sieć tramwajowa obejmuje najczęściej obszar pojedynczego miasta; spotykane są jednak sieci obsługujące zarówno obszary podmiejskie, jak i duże aglomeracje.

Obecnie tramwaje napędzane są (z nielicznymi wyjątkami) wyłącznie silnikami elektrycznymi. Prąd dostarczany jest z sieci trakcyjnej, a niekiedy także z trzeciej szyny^[4] lub akumulatorów^[5][6]. Dawniej używano również tramwajów konnych, parowych lub spalinowych, jak również systemów z napędem stacjonarnym (San Francisco), wagonów akumulatorowych lub napędzanych silnikami pneumatycznymi.

W latach 2001–2016 i 2017-2020 tramwaje towarowe dostarczały części z magazynów położonych na obrzeżach Drezna do fabryki Volkswagena znajdującej się w centrum miasta^[7]. Podobny tramwaj jeździ po ulicach Zurychu od 2003 roku i przewozi odpady^[8].