Wojna domowa w Syrii

Wojna domowa w Syrii
	arabska wiosna
	; Tereny kontrolowane przez siły rządowe (czerwony); siły rządowe i Rożawę (pomarańczowy); Rożawę (żółty); rebeliantów i pod okupacją Turecką (zielony); Syryjski Rząd Zbawienia (biały); Armię Wolnej Syrii i pod okupacją amerykańską (ciemny zielony); Grupy opozycji w procesie pojednania (fioletowy)
Czas	od 15 marca 2011
Miejsce	cały kraj
Terytorium	Syria
Przyczyna	działalność zbrojnych grup antyrządowych, konflikt na tle politycznym i wyznaniowym, pomoc zagraniczna dla obu stron konfliktu
Wynik	trwa
Strony konfliktu
Syria Siły Zbrojne Syrii; Brygady Baas; Liwa al-Kuds; Syryjski Ruch Oporu; Wsparcie militarne:; Rosja (od 2015); Iran; Hezbollah; + ochotnicy szyiccy z Iraku, Jemenu (Huti), Afganistanu (Liwa al-Fatimijun), Pakistanu (Liwa as-Zejnabijun), palestyńscy (m.in. Ludowy Front Wyzwolenia Palestyny) i chrześcijańscy ; Wsparcie polityczne:; Wenezuela; Chiny; Egipt (za rządów as-Sisiego, ze względu na rebelię islamską na Synaju, a także działania ze strony Bractwa Muzułmańskiego); Algieria (ze względu na powstanie islamistów w tym kraju); Korea Północna	Syryjska Koalicja Narodowa na rzecz Opozycji i Sił Rewolucyjnych Narodowa Rada Syryjska; Wolna Armia Syrii Syryjski Front Rewolucyjny; Front Południowy; Nowa Armia Syryjska; Armia Wolnych Plemion; inni...; Dżihadyści wahabiccy i salaficcy (często skonfliktowani między sobą):; Dżabhat an-Nusra; Państwo Islamskie; Syryjski Front Wyzwolenia Islamu; (IX 2012 – XI 2013): Liwa Sukur asz-Szam; Dżajsz al-Islam; Liwa at-Tauhid; Syryjski Front Islamski (XII 2012 – XI 2013): Ahrar asz-Szam; Liwa al-Hak; Ansar asz-Szam; Dżajsz at-Tauhid; Kurdyjski Front Islamski; Ghuraba asz-Szam; Armia Mudżahedinów (2014); Bractwo Muzułmańskie; Hizb at-Tahrir; Fatah al-Islam; Ansar al-Islam ...i inne SDF (Rożawa) Powszechne Jednostki Ochrony; Kobiece Jednostki Ochrony; Rada Wojskowa Manbidż Batalion Północnego Słońca; Brygada Seldżucka; Batalion Rewolucjonistów Mandżib; Brygada Wyzwolenia Eufratu; ; Syriacka Rada Wojskowa; Brygada Męczennika Nubara Ozanyana; Rada Wojskowa al-Bab Armia Rewolucjonistów; ; Arabskie oddziały plemienne (m.in. Szammar, Asz-Szaitat czy Al-Baggara; (przeciwko islamistom) Kurdystan Wsparcie niemilitarne: Arabia Saudyjska; Katar; Izrael; Wielka Brytania; Wsparcie militarne:; Turcja; USA; Izrael; Francja
Dowódcy
Baszszar al-Asad (prezydent); Wa’il al-Halki (premier); gen. Dawud Radżiha † (minister obrony; zabity); gen. Asif Szaukat † (wiceminister obrony; zabity); gen. Muhammad Ibrahim asz-Szar (minister spraw wewnętrznych); gen. Mahir al-Asad (dowódca Gwardii Republikańskiej); Suhajl al-Hasan; Władimir Putin (prezydent Rosji)	Ahmad al-Dżarba (przewodniczący SKNOiSR od VII 2013); Ahmad Salih Tuma (premier SKNOiSR od IX 2013); Ghassan Hitu (premier SKNOiSR od III do IX 2013); Mu’az al-Chatib (przewodniczący SKNOiSR od XI 2012 do IV 2013); Dżurdżi Sabra (lider Narodowej Rady Syryjskiej w XI 2012 i przewodniczący SKNOiSR od IV do VII 2013); Abd al-Basit Sida (lider Narodowej Rady Syryjskiej od VI do IX 2012); Burhan Ghaljun (lider Narodowej Rady Syryjskiej od VIII 2011 do VI 2012); Abd al-Ilah al-Baszir (dowódca WAS); Joe Biden (prezydent USA); Ahmad Abu Isa (dowódca Frontu Islamskiego); Abu Muhammad al-Dżaulani (dowódca Dżabhat an-Nusra); Ferhat Abdi Şahin (dowódca Syryjskich Sił Demokratycznych); Sipan Hemo (dowódca YPG); Nesrin Abdullah (dowódca YPJ)
Siły
ok. 200 tys. żołnierzy; ok. 10 tys. milicjantów prorządowych; 3–5 tys. bojowników Hezbollahu	100 tys. rebeliantów:; 45 tys. radykalnych bojowników Front Islamskiego; 31 tys. bojowników Wolnej Armii Syrii; 12 tys. zagranicznych dżihadystów Islamskiego Państwa w Iraku i Lewancie (ISIS) i Dżabhat an-Nusra; 12 tys. bojowników z innych jednostek; Ponadto 40 tys. rebeliantów YPG
Straty
32 936 zabitych żołnierzy; 20 231 zabitych milicjantów prorządowych; 271 zabitych bojowników Hezbollahu; 338 szyickich zagranicznych bojowników; 2 782 niezidentyfikowanych ofiar; 47 998 zabitych cywilów Łącznie ponad 136 tys. zabitych osób (stan na styczeń 2014 według Syryjskiego Obserwatorium Praw Człowieka)	31 629 zabitych rebeliantów (21 218 syryjskich rebeliantów, 2247 dezerterów 8164 islamistów) Łącznie ponad 400–470 tys. zabitych osób (stan na styczeń 2017 według Syryjskiego Obserwatorium Praw Człowieka)
	Multimedia w Wikimedia Commons

Wojna domowa w Syrii – trwająca od 2011 wojna domowa między siłami wiernymi prezydentowi Baszszarowi al-Asadowi a zbrojną opozycją.

W 2011 w Syrii rozpoczęło się antyrządowe powstanie. Jego przyczyną były autorytarne rządy Baszszara al-Asada. Inspiracją dla Syryjczyków do protestów, a następnie zbrojnego wystąpienia były udane rewolucje w Tunezji, Egipcie oraz wojna domowa w Libii (tzw. arabska wiosna).

Pierwsze protesty na fali tunezyjskiej rewolucji miały miejsce 26 stycznia 2011. Powstanie wybuchło 15 marca 2011, kiedy odbyły się wielotysięczne demonstracje w różnych syryjskich miastach. W reakcji na demonstracje władze syryjskie nakazały siłom bezpieczeństwa tłumić powstanie, w wyniku czego ginęły setki cywilów w całym kraju. W miastach ruchowi oporu odcięto dostęp do wody oraz elektryczności. Ponadto siły bezpieczeństwa skonfiskowały dobra cywilne oraz żywność.

3 lutego 2012 rozpoczął się szturm na miasto Hims. Armia atakowała rakietami, pociskami moździerzowymi oraz czołgowymi dzielnice mieszkalne, w wyniku czego śmierć poniosło kilkaset cywilów. Wydarzenia te wzbudziły oburzenie opinii międzynarodowej, jednak z powodu ponownego weta Rosji i Chin na forum Rady Bezpieczeństwa ONZ nie została przyjęta rezolucja potępiająca reżim Asada.

21 marca 2012 RB ONZ przyjęła sześciopunktowy plan pokojowy projektu Kofiego Annana, mający na celu zakończenie konfliktu. W wyniku mediacji wysłannika ONZ plan ten poparł Baszar al-Asad oraz arena międzynarodowa łącznie z Rosją i Chinami, blokujący do tej pory wysiłki na rzecz pokoju. Na przełomie marca i kwietnia 2012 armia pacyfikowała obszary oporu na terenie całego kraju. Mimo tego Baszar al-Asad zgodził się na 10 kwietnia 2012 w ramach planu Annana zawiesić broń.

Oficjalnie zawieszenie broni weszło w życie 12 kwietnia 2012. Jednakże de facto rozejm nie był respektowany przez siły rządowe, a w efekcie także przez rebeliantów. Ponadto reżim nie wypełnił żadnego z sześciu punktów planu Annana. W ramach tego planu wysłano do Syrii obserwatorów tworzących misję UNSMIS. Jednakże liczba 300 obserwatorów w szczytowym momencie okazała się niewystarczająca, by sprawnie monitorować sytuację w Syrii. Z czasem reżim dopuszczał się coraz większych pogwałceń rozejmu, czego punktem kulminacyjnym była masakra w Huli 25 maja 2012.

Jednak w Syrii doszło do eskalacji przemocy do tego stopnia, iż 16 czerwca 2012 zawieszono misję obserwacyjną ONZ. Powołana grupa kontaktowa uchwaliła na konferencji genewskiej z 30 czerwca 2012 zasady transformacyjne po zakończeniu konfliktu, jednak nadal nie było wiadomo jak go rozwiązać. Doprowadziło to do kolejnej masakry pod Hama, gdzie 12 lipca 2012 siły rządowe wraz z alawicką milicją szabiha zabiły 150 osób.

Punktem zwrotnym w wojnie domowej było użycie broni chemicznej na wielką skalę przez jedną ze stron, w Ghucie 21 sierpnia 2013, w wyniku czego zginęło kilkaset osób. W wyniku użycia broni niekonwencjonalnej arena międzynarodowa rozpoczęła przygotowania do interwencji międzynarodowej pod przewodnictwem Stanów Zjednoczonych, jednak głębokie podziały społeczności międzynarodowej spowodowały, iż kryzys zdecydowano się rozwiązać dyplomatycznym planem zniszczenia syryjskich arsenałów przez inspektorów Organizacji ds. Zakazu Broni Chemicznej. W tym celu 27 września 2013 Rada Bezpieczeństwa ONZ przyjęła rezolucję nr 2118 wzywająca do zabezpieczenia i zniszczenia syryjskiego arsenału chemicznego oraz przedstawiającą plan wykonania misji. W październiku 2013 Syrię wizytowali inspektorzy OPCW, natomiast broń chemiczną z Syrii zaczęto wywozić na przystosowanym do tego duńskim i norweskim okręcie w styczniu 2014.

↑ ^a ^b Niespodziewany zwrot w Syrii. Baszar al-Asad niedawno był u schyłku, dziś przechodzi do ataku. wp.pl, 2013-05-289. [dostęp 2013-05-29]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-06-10)].
↑ Nac Margolis: Despite Massacre, Chávez Fueling Friendship With Syria. The Daily Beast, 2012-06-06. [dostęp 2017-07-06]. (ang.).
↑ Nac Margolis: How South America became an objective ally of the Assad regime. The Middle East Monitor, 2016-06-01. [dostęp 2017-07-06]. (ang.).
↑ Egypt said to renew diplomatic relations with Assad, „The Times of Israel”, 13 września 2015 [dostęp 2017-07-06] (ang.).
↑ Egypt supports Russia’s military moves in Syria. Al-Arabiya za Reuters, 2015-10-04. [dostęp 2017-07-06]. (ang.).
↑ Steve Mollman: The war in Syria has been great for North Korea. Quartz Media, 2017-04-19. [dostęp 2017-07-06]. (ang.).
↑ Syria and DPRK: An excellent example of strong bilateral cooperation [online], Syrian Arab News Agency, 30 marca 2018 (ang.).
↑ U.S. Relies Heavily on Saudi Money to Support Syrian Rebels, „The New York Times”, 24 stycznia 2016 (ang.).
↑ DavidD. Blair DavidD., RichardR. Spencer RichardR., How Qatar is funding the rise of Islamist extremists, „The Telegraph”, 20 września 2014 (ang.).
↑ RoryR. Jones RoryR., NoamN. Raydan NoamN., SuhaS. Ma’ayeh SuhaS., Israel gives secret aid to Syrian Rebels, „The Wall Street Journal”, 18 czerwca 2017 [dostęp 2017-07-06] (ang.).
↑ Israel reportedly providing direct aid funding to Syrian Rebels, „Ha-Arec”, 19 czerwca 2017 [dostęp 2017-07-06] (ang.).
↑ IanI. Cobain IanI., AliceA. Ross AliceA., The British government’s covert propaganda campaign in Syria [online], Middle East Eye, 19 lutego 2020 (ang.).
↑ Sen o Halep, czyli jak Turcja przejmuje kontrolę nad syryjską rebelią [online], Puls Lewantu, 14 sierpnia 2018 [dostęp 2020-02-05] [zarchiwizowane z adresu 2020-02-05] .
↑ SeumasS. Milne SeumasS., Now the truth emerges: how the US fuelled the rise of ISIS in Syria and Iraq, „The Guardian”, 3 czerwca 2015 (ang.).
↑ NabihN. Bulos NabihN., W.W. Hennigan W.W., BrianB. Bennett BrianB., In Syria, militias armed by the Pentagon fight those armed by the CIA, „Los Angeles Times”, 27 marca 2016 (ang.).
↑ Israeli strike on Syria, „Times of Israel” [dostęp 2017-07-06] (ang.).
↑ Israel attacks in Syria [online], Jerusalem Online [dostęp 2017-07-06] [zarchiwizowane z adresu 2017-03-28] (ang.).
↑ Hollande confirms French delivery of arms to Syrian rebels [online], enca.com [dostęp 2014-08-21] (ang.).
↑ Błąd w przypisach: Błąd w składni elementu <ref>. Brak tekstu w przypisie o nazwie koalicje
BŁĄD PRZYPISÓW
↑ Kurds Build Bridges At Last. ipsnews.net, 2013-10-13. [dostęp 2016-04-26].
↑ ^a ^b Syrian Observatory for Human Rights. SOHR, 2013-12-01. [dostęp 2013-12-13].

[silymaj-1] Niespodziewany zwrot w Syrii. Baszar al-Asad niedawno był u schyłku, dziś przechodzi do ataku. wp.pl, 2013-05-289. [dostęp 2013-05-29]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-06-10)].

[2] Nac Margolis: Despite Massacre, Chávez Fueling Friendship With Syria. The Daily Beast, 2012-06-06. [dostęp 2017-07-06]. (ang.).

[3] Nac Margolis: How South America became an objective ally of the Assad regime. The Middle East Monitor, 2016-06-01. [dostęp 2017-07-06]. (ang.).

[4] Egypt said to renew diplomatic relations with Assad, „The Times of Israel”, 13 września 2015 [dostęp 2017-07-06] (ang.).

[5] Egypt supports Russia’s military moves in Syria. Al-Arabiya za Reuters, 2015-10-04. [dostęp 2017-07-06]. (ang.).

[6] Steve Mollman: The war in Syria has been great for North Korea. Quartz Media, 2017-04-19. [dostęp 2017-07-06]. (ang.).

[7] Syria and DPRK: An excellent example of strong bilateral cooperation [online], Syrian Arab News Agency, 30 marca 2018 (ang.).

[8] U.S. Relies Heavily on Saudi Money to Support Syrian Rebels, „The New York Times”, 24 stycznia 2016 (ang.).

[9] DavidD. Blair DavidD., RichardR. Spencer RichardR., How Qatar is funding the rise of Islamist extremists, „The Telegraph”, 20 września 2014 (ang.).

[10] RoryR. Jones RoryR., NoamN. Raydan NoamN., SuhaS. Ma’ayeh SuhaS., Israel gives secret aid to Syrian Rebels, „The Wall Street Journal”, 18 czerwca 2017 [dostęp 2017-07-06] (ang.).

[11] Israel reportedly providing direct aid funding to Syrian Rebels, „Ha-Arec”, 19 czerwca 2017 [dostęp 2017-07-06] (ang.).

[12] IanI. Cobain IanI., AliceA. Ross AliceA., The British government’s covert propaganda campaign in Syria [online], Middle East Eye, 19 lutego 2020 (ang.).

[13] Sen o Halep, czyli jak Turcja przejmuje kontrolę nad syryjską rebelią [online], Puls Lewantu, 14 sierpnia 2018 [dostęp 2020-02-05] [zarchiwizowane z adresu 2020-02-05] .

[14] SeumasS. Milne SeumasS., Now the truth emerges: how the US fuelled the rise of ISIS in Syria and Iraq, „The Guardian”, 3 czerwca 2015 (ang.).

[15] NabihN. Bulos NabihN., W.W. Hennigan W.W., BrianB. Bennett BrianB., In Syria, militias armed by the Pentagon fight those armed by the CIA, „Los Angeles Times”, 27 marca 2016 (ang.).

[16] Israeli strike on Syria, „Times of Israel” [dostęp 2017-07-06] (ang.).

[17] Israel attacks in Syria [online], Jerusalem Online [dostęp 2017-07-06] [zarchiwizowane z adresu 2017-03-28] (ang.).

[18] Hollande confirms French delivery of arms to Syrian rebels [online], enca.com [dostęp 2014-08-21] (ang.).

[koalicje-19] Błąd w przypisach: Błąd w składni elementu <ref>. Brak tekstu w przypisie o nazwie koalicje
BŁĄD PRZYPISÓW

[20] Kurds Build Bridges At Last. ipsnews.net, 2013-10-13. [dostęp 2016-04-26].

[of-21] Syrian Observatory for Human Rights. SOHR, 2013-12-01. [dostęp 2013-12-13].

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]

[19]

[20]

[21]