Geografija Albanije

Geografija Albanije
Kontinent	Evropa
Regija	Jugoistočna Evropa - Sredozemlje
Površina	28.748 km² (143. po veličini)
Obalna crta	362 km
Granice	Grčka 212 km Crna Gora 186 km Severna Makedonija 181 km Kosovo/Srbija 112 km
Najviša točka	Korab (2,764 m)
Najniža točka	Jadransko more (0 m)
Najduža rijeka	Drim (335 km)
Najveće jezero	Skadarsko jezero (530 km²)

Albanija je zemlja koja je smeštena u Južnoj i Jugoistočnoj Evropi, preciznije na jugozapadu Balkanskog poluostrva, i čija se obala od oko 476 km prostire duž Jadranskog i Jonskog mora unutar basena Sredozemnog mora.^[1] Graniči se sa Crnom Gorom na severozapadu, sa Kosovom, odnosno Srbijom na severoistoku, sa Severnom Makedonijom na istoku i sa Grčkom na jugu i jugoistoku.^[2]

Veći deo Albanije uzdiže se u brda i planine, koje se uglavnom prostiru celom dužinom zemlje od severa ka jugu, kao na primer Prokletije na severu, Šar-planina na severoistoku, Skanderbegove planine u središtu, planina Korab na istoku, Pindsko gorje na jugoistoku i Keraunijska brda na jugozapadu. Ravnice i visoravni prostiru se na zapadu duž albanske obale Jadranskog i Jonskog mora.

U Albaniji se javlja nekoliko najznačajnijih i najstarijih slatkovodnih područja u Evropi. Skadarsko jezero je drugo po veličini jezero u Južnoj Evropi i nalazi se na severozapadu, okruženo Prokletijama i Jadranskim morem.^[3] No, jedno od najstarijih kontinuirano postojećih jezera na svetu, Ohridsko jezero, prostire se na jugoistoku,^[4] dok su najviša tektonska jezera Balkanskog poluostrva, Prespansko jezero i Malo Prespansko jezero, dobro skrivena među visokim planinama na jugoistoku.

Reke izviru na istoku Albanije i teku prema zapadu u more. Obuhvataju ih slivovi Jadranskog, Egejskog i Crnog mora.^[5] Najduža reka u zemlji, mereno od njenog ušća do izvora, jeste Drim, koji započinje na ušću svoja dva izvorišta, Crnog i Belog Drima, mada je takođe značajna i Vjosa, jedan od poslednjih netaknutih velikih rečnih sistema u Evropi.

Za jednu malu zemlju, Albaniju karakteriše biološka raznolikost i obilje kontrastnih ekosistema i staništa, definisanih na površini od 28.748 kvadratnih kilometara.^[6] Ova velika raznolikost potiče od geografskog položaja Albanije na Sredozemnom moru, sa tipičnim klimatskim uslovima, raznovrsnom topografijom, kao i bogatstvom kopnenih i morskih ekosistema, koji pružaju različita staništa, svako sa svojom tipičnom florom i faunom.^[7]

Postoji 799 zaštićenih albanskih područja, koja se prostiru na površini od 5.216,96 kvadratnih kilometara.^[8] Među njima su dva stroga rezervata prirode, 14 nacionalnih parkova, jedan morski park, osam arheoloških parkova, 750 spomenika prirode, 22 područja upravljanja staništima/vrstama, devet zaštićenih područja, četiri područja pod posebnom upravom i četiri ramsarske močvare.^[9][10] Nacionalni parkovi obuhvataju površinu od 210.668,48 hektara (2.106,6848 km²) ili približno 13,65% ukupne teritorije.^[11]

1. ↑ R. Eftimi. „Some Considerations on Seawater-Freshwater Relationship in Albanian Coastal Area”. ITA Consult. Arhivirano iz originala na datum 2011-05-04. Pristupljeno 2021-05-03. 
2. ↑ „Albania country profile”. BBC News. 19 June 2017. 
   - „Introduction” (PDF). dspace.epoka.edu.al. Arhivirano iz originala na datum 2017-08-18. Pristupljeno 2021-05-03. »Albanija ima površinu od 28.748 kvadratnih kilometara, a dužina granice Republike Albanije je 1094 km, od čega 657 km kopnene granice, 316 km obalne linije, 48 km i 73 km kroz reke koje dele liniju kroz jezera.« 
   - „ALBANIA”. CIA. »Jugoistočna Evropa, koja se graniči sa Jadranskim i Jonskim morem, između Grčke na jugu i Crne Gore i Kosova na severu.« 
3. ↑ „IBAC 2012 vol.2” (PDF). dspace.epoka.edu.al. str. 253. Arhivirano iz originala na datum 2017-08-18. Pristupljeno 2021-05-03. »U severozapadnom delu zemlje nalazi se Skadarsko jezero, koje je najveće na Balkanskom poluostrvu.« 
4. ↑ „Natural and Cultural Heritage of the Ohrid region”. UNESCO. »Smešten na obali Ohridskog jezera, grad Ohrid je jedno od najstarijih naselja u Evropi; Ohridsko jezero vrhunski je prirodni fenomen koji pruža utočište brojnim endemskim i reliktnim slatkovodnim vrstama flore i faune iz tercijarnog perioda. Kao duboko i drevno jezero tektonskog porekla, Ohridsko jezero postoji neprekidno otprilike dva do tri miliona godina.« 
   - „Lake Ohrid; Invest in Macedonia – Agency for Foreign Investments of the Republic of Macedonia”. InvestInMacedonia.com. Arhivirano iz originala na datum 2008-12-12. Pristupljeno 3 June 2017. 
5. ↑ „DRAINAGE BASIN OF THE MEDITERRANEAN SEA”. United Nations Economic Commission for Europe. str. 14–18. 
   - „Drainage Basin of the Black Sea”. United Nations Economic Commission for Europe. str. 5 & 18. 
6. ↑ „Introduction” (PDF). dspace.epoka.edu.al. str. 252. Arhivirano iz originala na datum 2017-08-18. Pristupljeno 2021-05-03. »Iako je Albanija mala zemlja, ona ima bogate fizičkogeografske karakteristike. Variranje geomorfologije, klime, biološke raznolikosti, reka i jezera stvara povoljne uslove. Ove osobine uticale su na čoveka i njegove aktivnosti.« 
   - „Biodiversity In Albania: Report on National Situation of Biodiversity in Albania”. macfungi.webs.com. str. 2. Arhivirano iz originala na datum 2021-03-06. Pristupljeno 2021-05-03. »U Albaniji se javlja oko 30% svih evropskih flora.« 
7. ↑ „Biodiversity Albania”. Climate Change Post. »Oko 30% evropskih biljnih vrsta i 42% evropskih sisara mogu se naći u zemlji. Raznolikost močvara, laguna i velikih jezera u Albaniji takođe pruža kritično zimsko stanište za ptice selice (1).« 
8. ↑ „Albania, Europe”. Protected Planet. 
9. ↑ „Protected Areas System in Albania”. tap-ag.com. str. 5. Arhivirano iz originala na datum 2016-05-09. Pristupljeno 2021-05-03. 
10. ↑ „Archived copy”. United Nations Environment Programme. Arhivirano iz originala na datum 2011-01-12. Pristupljeno 28 November 2010. 
11. ↑ „Përshkrimi i Rrjetit aktual të zonave të mbrojtura”. Arhivirano iz originala na datum 29 May 2015. Pristupljeno 26 December 2019.