Ljevica

Ljevica ili politička ljevica, u političkoj teoriji, je naziv za poziciju na političkom spektru.

Označava političke ideje, političke stranke i političke pokrete koji po svojim temeljnim određenjima pripadaju političkoj ljevici.^[1]

Politički pojmovi „ljevice“ i „desnice“ su skovani tokom Francuske revolucije (1789.—1799.), odnoseći se na raspored sjedenja u Skupštini. Oni koji su sjedeli sa lijeve strane uopšteno su se protivili feudalizmu, monarhiji, aposlutizmu, klerikalizmu i podržavali su antifeudalnu revoluciju, uključujući stvaranje republike i sekularizaciju, odnosno podržavali su progres i modernizaciju. A oni koji su sjedeli sa desne strane podržavali su održavanje postojećeg stanja, odnosno tradicionalne institucije starog poretka.^[2][3]

U 19. i 20. vijeku kada se u svetu prevazilazio feudalizam i apsolutistička monarhija, a utvrđivao kapitalizam i republika, ljevica je počela da označava one koji su kritički nastrojeni prema kapitalizmu, i koji se zalažu za progres i modernizaciju u odnosima, što bi trebalo voditi prevazilaženju svjetskog kapitalizma i uspostavljanju svjetske zajednice sa većim stepenom demokratije i socijalne odgovornosti. Prema profesoru ekonomije, Beriju Klarku, ljevica tvrdi da ljudski razvoj može da procvijeta samo onda kada pojedinci i pojedinke stupe u saradnju, odnose međusobnog poštovanja, a koji se mogu razvijati samo kada se eliminišu prekomjerne razlike u statusu, moći i bogatstvu.^[4]

Мnogi istraživači i teoretičari ocjenjuju eksperimentalne pokušaje gradnje antikapitalizma na autoritaran način u nerazvijenim, zaostalim, agrarnim i polufeudalnim zemljama u 20. vijeku, koji su se zasnivali na politici jednopartizma, boljševizma i lenjinizma različitih struja (tj. politici koja je u manjoj ili većoj mjeri uglavnom završila u staljinizmu) kao iskrivljenje i izopačenje pojmova antikapitalizma. Eksperimenti su u realnosti predstavljali jednopartijski državni kapitalizam u zasebnim zemljama u okviru svjetskog kapitalističkog sistema i tržišta. Nakon toga, nastaje ljevica novih zamisli i promišljanja.^[5][6]

Ljevica novih zamisli i promišljanja je pojam za modernu, progresivnu, radikalno-demokratsku i široku političku filozofiju nastalu na osnovu ideja koje su promovisali različiti aktivistički pokreti na Zapadu u drugoj polovini dvadesetog vijeka, ali i teorija savremenih teoretičara ljevice.^[7]

1. ↑ Bobbio, Norberto; Cameron, Allan (1997). Left and Right: The Significance of a Political Distinction. University of Chicago Press
2. ↑ Knapp, Andrew; Wright, Vincent (2006). The government and politics of France (5th ed.). London [u.a.]: Routledge. ISBN 978-0-415-35732-6. the government and politics of france.
3. ↑ Realms of memory: conflicts and divisions (1996), ed. Pierre Nora, "Right and Left" by Marcel Gauchet
4. ↑ Clark, Barry (1998) Political Economy: A Comparative Approach. Westport, Connecticut: Praeger Press ISBN 9780275958695
5. ↑ 'State Capitalism' in the Soviet Union. M.C. Howard and J.E. King
6. ↑ Binns, Peter (1986). "State Capitalism".
7. ↑ Carmines, Edward G., and Geoffrey C. Layman. 1997. "Issue Evolution in Postwar American Politics." In Byron Shafer, ed., Present Discontents. NJ: Chatham House Publishers.