Indonezia

Republika e Indonezisë Republik Indonesia (Indonezisht)
Flamuri Emblema kombëtare
Parimi: Bhinneka Tunggal Ika "Bashkimi në Shumëllojshmëri" Ideologjia kombëtare: Pancasila[1]
Himni: "Indonesia Raya" "Indonezia e Madhe"
Shfaq globin Shfaq hartën e ASEAN
Kryeqyteti	Xhakarta 6°10′S 106°49′E / 6.167°S 106.817°E / -6.167; 106.817
Qyteti më i madh	Kryeqytet
Gjuha zyrtare dhe gjuha kombëtare	Indonezisht
Gjuhët rajonale	Mbi 700 gjuhë[2]
Grupet etnike	Mbi 1,300 grupe etnike[3]
Besimi (2018)[4]	86.70% Islam 10.72% Krishterim 1.74% Hinduizëm 0.77% Budizm 0.04% Popull 0.03% Konfucianizëm
Nofka	Indonezian
Qeveria
Lloji i qeverisjes	Republikë presidenciale unitare
• Presidenti	Joko Widodo
• Zëvendës Presidenti	Ma'ruf Amin
• Kryetari i Dhomës	Puan Maharani
• Shefi i Drejtësisë	Muhammad Syarifuddin
Kuvendi	Asambleja Konsultative e Popullit (MPR)
• Dhoma e sipërme	Këshilli i Përfaqësuesit Rajonal (DPD)
• Dhoma e ulët	Këshilli Përfaqësues Popullor (DPR)
Pavarësia  nga Holanda dhe Japonia
• Shpallur	17 gusht 1945
• Njohja	27 dhjetor 1949
Sipërfaqja
• Toka	1,904,569[5] km2 (735,358 sq mi) (14-ta)
• Uji (%)	4.85
Popullsia
• Përllogaritje 2021	273,879,750[6]
• 2020 census	270,203,917[7] (4-ta)
• Dendësia	141/km2 (365.2/sq mi) (88-ta)
Ekonomia
PBB (PFB)	Përllogaritje 2022
• Gjithsej	Stampa:Currency[8] (7-ta)
• Për kokë banori	Stampa:Currency[8] (96-ta)
PBB (zyrtare)	Përllogaritje 2022
• Gjithsej	Stampa:Currency[8] (17-ta)
• Për kokë banori	Stampa:Currency[8] (104-ta)
Monedha	Rupiah Indoneziane (Rp) (IDR)
Të dhëna të tjera
Gini (2019)	38.2[9] i mesëm
IZHNJ (2019)	0.718[10] i lartë · 107-ta
Zona kohore	UTC+7 to +9 (të ndryshme)
Formati i datës	DD/MM/YYYY
Ana e drejtimit të makinës	majtas
Prefiksi telefonik	+62
Kodi i internetit TLD	.id

Indonezia (Indonezisht: Indonesia), zyrtarisht Republika e Indonezisë (Indonezisht: Republik Indonesia^[a]), është një vend në Azinë Juglindore dhe Oqeaninë midis Oqeanit Indian dhe Paqësor. Ai përbëhet nga mbi 17,000 ishuj, duke përfshirë Sumatrën, Javën, Sulawesi dhe pjesë të Borneos dhe Guinesë së Re. Indonezia është shteti ishullor më i madh në botë dhe vendi i 14-të më i madh për nga sipërfaqja, me 1,904,569 kilometra katrorë. Me mbi 270 milionë banorë, Indonezia është vendi i katërt më i populluar në botë dhe vendi më i populluar me shumicë muslimane. Java, ishulli më i populluar në botë, është shtëpia e më shumë se gjysmës së popullsisë së vendit.

Indonezia është një republikë presidenciale me një legjislaturë të zgjedhur. Ajo ka 34 provinca, nga të cilat pesë kanë status të veçantë. Kryeqyteti i vendit, Xhakarta, është zona e dytë urbane më e populluar në botë. Indonezia ndan kufijtë tokësorë me Papua Guinenë e Re, Timorin Lindor dhe pjesën lindore të Malajzisë, si dhe kufijtë detarë me Singaporin, Vietnamin, Tajlandën, Filipinet, Australinë, Palaunë dhe Indinë (Ishujt Andaman dhe Nicobar). Pavarësisht nga popullsia e saj e madhe dhe rajonet me popullsi të dendur, Indonezia ka zona të gjera të shkretëtirës që mbështesin një nga nivelet më të larta në botë të biodiversitetit.

Megjithëse portugezët, francezët dhe britanikët gjithashtu sunduan në një moment, holandezët ishin fuqia më e madhe koloniale për pjesën më të madhe të pranisë së tyre 350-vjeçare në arkipelag. Koncepti i "Indonezisë" si një shtet-komb u shfaq në fillim të shekullit të 20-të, duke kulmuar më vonë me shpalljen e Pavarësisë së Indonezisë në vitin 1945. Megjithatë, vetëm në vitin 1949 holandezët njohën sovranitetin e Indonezisë pas një konflikti të armatosur dhe diplomatik midis dyve.

Indonezia përbëhet nga qindra grupe të veçanta etnike dhe gjuhësore vendase, me javanezët që janë më të mëdhenjtë. Një identitet i përbashkët është zhvilluar me moton "Bhinneka Tunggal Ika" ("Bashkimi në shumëllojshmëri" fjalë për fjalë, "shumë, por një"), i përcaktuar nga një gjuhë kombëtare, shumëllojshmëri kulturor, pluralizmi fetar brenda një popullsie me shumicë muslimane dhe një histori të kolonializmit dhe rebelimit kundër tij. Ekonomia e Indonezisë është e 17-ta në botë për nga PBB-ja nominale dhe e 7-ta për nga PPP. Është një fuqi rajonale dhe konsiderohet si një fuqi e mesme në çështjet globale. Vendi është anëtar i disa organizatave shumëpalëshe, duke përfshirë Kombet e Bashkuara, Organizatën Botërore të Tregtisë, G20, dhe një anëtar themelues i Lëvizjes së Jo-Angazhuar, Shoqatës së Kombeve të Azisë Juglindore, Samitit të Azisë Lindore dhe Organizatës së Bashkëpunimit Islam.

1. ^ "Pancasila" (në anglisht). U.S. Library of Congress. 2017-02-03. Arkivuar nga origjinali më 2017-02-05. Marrë më 2017-02-05.
2. ^ Gabim referencash: Etiketë <ref> e pavlefshme; asnjë tekst nuk u dha për refs e quajtura ethnologue
3. ^ Na'im, Akhsan; Syaputra, Hendry (2010). "Nationality, Ethnicity, Religion, and Languages of Indonesians" (PDF) (në indonezisht). Statistics Indonesia. Arkivuar (PDF) nga origjinali më 2015-09-23. Marrë më 2015-09-23.
4. ^ "Statistik Umat Menurut Agama di Indonesia" (në indonezisht). Ministria e Çështjeve Fetare. 2018-05-15. Arkivuar nga origjinali më 2020-09-03. Marrë më 2020-09-24.
5. ^ "UN Statistics" (PDF) (në anglisht). United Nations. 2005. Arkivuar (PDF) nga origjinali më 2007-10-31. Marrë më 2007-10-31.
6. ^ "273 Juta Penduduk Indonesia Terupdate Versi Kemendagri". dukcapil.kemendagri.go.id (në indonezisht). Arkivuar nga origjinali më 24 qershor 2022. Marrë më 2022-04-06.
7. ^ Gabim referencash: Etiketë <ref> e pavlefshme; asnjë tekst nuk u dha për refs e quajtura 2020census
8. ^ ^{a b c d} "Report for Selected Countries and Subjects" (në anglisht). International Monetary Fund. Marrë më 2022-04-19.
9. ^ "GINI index (World Bank estimate) – Indonesia" (në anglisht). Banka Botërore. Marrë më 2021-04-15.
10. ^ Human Development Report 2020 The Next Frontier: Human Development and the Anthropocene (PDF) (në anglisht). Programi i Kombeve të Bashkuara për Zhvillimin. 2020-12-15. fq. 343–346. ISBN 978-92-1-126442-5. Arkivuar nga origjinali (PDF) më 2020-12-15. Marrë më 2020-12-16.

Gabim referencash: Etiketat <ref> ekzistojnë për një grup të quajtur "lower-alpha", por nuk u gjet etiketa korresponduese <references group="lower-alpha"/>