Kijerumani

Kijerumani Deutsch (de)
Lugha
Asili	Ujerumani Austria, Uswisi Liechtenstein, Luxemburg, Ubelgiji
Wasemaji	L1 : 76.1 Milioni L2: 97 Milioni Jumla: 155 Milioni
Familia za lugha	Kihindi-Kiulaya Kijerumaniki Kijerumaniki cha Magharibi
Aina za Awali	Kihindi-Kiulaya cha Kale Kijerumaniki cha Kale Kijerumani cha Kati
Mfumo wa kuandika	Alfabeti ya Kilatini
Lugha Rasmi
Lugha rasmi kwa	Nchi 6
Nambari za Msimbo
ISO 639-1	de
ISO 639-2	deu
Glottolog	stan1295
Eneo ambako lugha ya Kijerumani huzungumzwa

Kijerumani (pia: Kidachi^[1], kwa Kijerumani: Deutsch au (die) deutsche Sprache) ni lugha ya Kijerumaniki ya magharibi katika jamii ya lugha za Kihindi-Kiulaya.Huzungumzwa hasa katika nchi za Ujerumani, Austria, Uswisi, Liechtenstein na Luxemburg. Kuna pia wasemaji asilia katika nchi jirani za Ujerumani / Austria kama Ubelgiji, Uholanzi, Ufaransa, Denmark, Poland na Italia ya kaskazini. Nchi nyingi za Ulaya ya Mashariki zilikuwa na wasemaji wa Kijerumani lakini wengi walifukuzwa au kuondoka wakati wa vita kuu ya pili ya dunia; vikundi vimebaki hasa katika Hungaria, Romania, Uceki, Urusi na Kazakhstan.

Vikundi vidogo vya watu waliohamia katika karne za 19 na 20 wanaoendelea kutumia Kijerumani wako katika Amerika ya Kaskazini (Marekani, Kanada), Amerika Kusini (Brazil, Chile) na Afrika (hasa Namibia na Afrika Kusini).

Kijerumani huzungumzwa na watu milioni 100 katika Ulaya. Ni lugha ya pili katika Ulaya baada ya Kirusi kushinda Kifaransa na Kiingereza.

1. ↑ Kidachi ni neno la Kiswahili cha zamani linalosikika hadi leo katika sehemu za Tanzania kwa ajili ya lugha ya Kijerumani au tabia za Wajerumani. Neno limetokana na "Deutsch" (tamka: doitsh) ambalo ni jinsi Wajerumani wenyewe wanavyojiita. Kidachi, Mdachi/Wadachi na Udachi yalikuwa maneno ya Kiswahili cha kawaida kutokana na utawala wa Kijerumani katika Afrika ya Mashariki ya Kijerumani. Tangu mwisho wa ukoloni wa Wajerumani mwaka 1918 na kuja kwa Waingereza wasemaji wa Kiswahili wamezoea zaidi majina yenye asili ya Kiingereza, yaani Kijerumani, Mjerumani/Wajerumani na Ujerumani. Mara nyingi maneno yenye "-dachi" huchanganywa na neno la Kiingereza "Dutch" linalomaanisha Waholanzi.