Afganistan Demokratik Cumhuriyeti

Afganistan جمهوری افغانستان Cumhuri-yi Afganistan د افغانستان جمهوریت De Afganistan Cumhuriyet Afganistan Demokratik Cumhuriyeti (1978–87) جمهوری دمکراتی افغانستان Cumhuri-yi Demokrati-yi Afganistan دافغانستان دمکراتی جمهوریت De Afganistan Demokrati Cumhuriyet Afganistan Cumhuriyeti (1987–92)
1978-1992
Bayrak (1980-1987) Ülke Arması (1980-1987)
Slogan کارگران جهان متحد شوید (Dari) Kârgeran-e Cehan mottahid şeved! (transliterasyon) (Bütün ülkelerin işçileri, birleşin!)
Millî marş Millî Surud Peştuca: ملي سرود "Ulusal marş"
Başkent	Kabil
Yaygın dil(ler)	Dari Peştuca
Hükûmet	Üniter Marksist-Leninist tek partili sosyalist cumhuriyet (1978-1987) Üniter Marksist-İslami sosyalist tek partili cumhuriyet (1987-1992) bkz aşağıda Siyasi sistem
Genel Sekreter
• 1978–1979 Nur Muhammed Terakki (İlk) • 1986–1992 Muhammed Necibullah (Son)
Hükûmet başkanı
• 1978–1979 Nur Muhammed Terakki (İlk) • 1992 Abdülrahim Hatif (Son)
Yasama organı	Devrim Konseyi
Tarihçe
• Kuruluşu 1978 • Sevr Devrimi 27–28 Nisan 1978 • Hükûmet kuruldu 30 Nisan 1978 • Sovyet işgali 27 Aralık 1979 • Sovyetler Birliği'nin geri çekilmesi 15 Şubat 1989 • Kabil'in düşüşü 28 Nisan 1992 • Dağılışı 1992
Yüzölçümü
• Toplam	647500 km2
Nüfus
• Sayılan	13811900
Para birimi	Afgani (AFA)
Öncüller Ardıllar Afganistan Cumhuriyeti Afganistan İslam Devleti
Günümüzdeki durumu	Afganistan

Afganistan (Peştuca/Darice: افغانستان, Afġānistān), resmi adı Afganistan Demokratik Cumhuriyeti (Darice: جمهوری دمکراتی افغانستان, Cumhuri-yi Demokrati-yi Afganistan; Peştuca: دافغانستان دمکراتی جمهوریت, Dǝ Afġanistan Demokrati Cumhuriyet), 1987'den sonra Afganistan Cumhuriyeti (Darice: جمهوری افغانستان; Cumhuri-yi Afganistan; Peştuca: د افغانستان جمهوریت, De Afganistan Demokrati Cumhuriyet), Afganistan'da 1978-1992 yılları arasında, sosyalist Afganistan Demokratik Halk Partisi'nin (ADHP) yönetimde olduğu dönemi kapsar.

652,000 km² alana sahip ülke, güney ve doğusunda Pakistan; batıda İran; kuzeyde SSCB (Türkmenistan, Özbekistan ve Tacikistan); kuzeydoğusunda ise Çin ile komşuydu.

ADHP Nisan Devrimi ya da Sevr Devrimi adı verilen askerî darbe ile Muhammed Davud Han'ı devirerek iktidarı ele geçirdi. Davud'un yerine, 30 Nisan 1978 tarihinde, hükûmet ve devlet başkanı olarak Nur Muhammed Terakki getirildi. Sevr Devrimi adı verilen darbe düzenleyicileri, Terakki ve Hafızullah Amin, iktidara geldikten sonra bir dizi tartışmalı reforma imza attılar. Bunların en dikkat çekici olanları, kadınlara eşit haklar tanınması, evrensel eğitim sisteminin kabulü ve toprak reformu idi. İktidar ele geçirildikten kısa bir süre sonra, öncülüğünü Terakki ve Amin'in yaptığı Halkçılarla, Babrak Karmal'ın başını çektiği Perçemciler (bayrakçılar) arasında koltuk kavgası patlak verdi. Mücadeleden galip çıkan Halkçılar, Perçemci grubu partiden tasfiye ettiler. Perçemcilerin liderleri SSCB'ye ve Doğu Bloku ülkelerine sürgüne gönderildi.

Parti içindeki Halk-Perçem kavgası bittikten sonra, bu seferde Halk fraksiyonunun içinde, Terakki ve Amin arasında güç mücadelesi başladı. Bu mücadeleyi yitiren Terakki, Amin'in emriyle öldürüldü. Yapılan reformlar sebebiyle, ülkesinde pek popüler olmadığı gibi, Sovyet liderler de Amin'in yönetimine sıcak bakmıyordu. Terakki yönetimi zamanında başlayan, antikomünist isyan, Amin yönetiminde daha da kötüleşti. Amin'in CIA ajanı olduğunu iddia eden SSCB, 1979 Aralık ayında, Afganistan'a müdahale etti. Hafızullah Amin, Afgan hükûmetinden destek alan Sovyetler Birliği tarafından düzenlen bir suikastla öldürüldü. Hafuzullah Amin'in yerine, Babrak Karmal getirildi. 1979'dan 1986 yılına kadar devam eden Babrak Karmal devrine damgasını vuran olay, Sovyet-Afgan Savaşı idi. Savaşın neticesinde, çok sayıda sivil hayatını kaybedecek, milyonlarca Afgan, Pakistan ve İran'a mülteci olarak kaçmak zorunda kalacaktı. Yeni anayasa maddeleri Nisan 1980'de ilan edildi. ADHP üyesi olmayan birkaç kişinin de hükûmete girmesine izin verildi. Böylelikle, daha geniş bir tabandan, hükûmete destek sağlanmaya çalışılıyordu. Fakat izlediği politikalarla, savaşla altüst olan ülkeye barışı getirmekte yetersiz kalan Babrak Karmal, ADHP Genel Sekreterlik görevini 1986 yılında Muhammed Necibullah'a devretti.

Necibullah, ülkedeki muhalif güçlerle Millî Mutabakat arayışına girişti. 1987 yılında yeni anayasa yapıldı. Ardından 1988'de, Afgan mücahitler tarafından protesto edilen, parlamento seçimleri yapıldı. Sovyetlerin Afganistan'dan çekilmesinden sonra, hükûmet ağır bir silahlı mukavemetle karşı karşıya kaldı. 1990 yılında, Afganistan'da büyük politik değişiklikler oldu. Ülkenin İslam cumhuriyeti olduğunu ilan eden bir yeni anayasa kabul edildi. Afganistan Demokratik Halk Partisi, isim değiştirerek, bugünde siyasi varlığını sürdürmekte olan Afganistan Vatan Partisi'ne dönüştü. Celalabad savaşında olduğu gibi, hükûmet, isyancılarla yaptığı savaşta kayda değer askeri başarılar elde ediyordu. Buna rağmen şiddetli bir silahlı muhalefetin varlığı, ülkenin içinde bulunduğu siyasi ve ekonomik durum, Halk fraksiyonunun 1990'da başarsız darbe girişimi, SSCB'nin dağılması gibi üst üste gelen olumsuzluklar sebebiyle, Necibullah hükûmeti, Nisan 1992'de yıkılacaktı.