Bilgisayar bilimi tarihi

Bu maddenin içeriğinin Türkçeleştirilmesi veya Türkçe dilbilgisi ve kuralları doğrultusunda düzeltilmesi gerekmektedir. Bu maddedeki yazım ve noktalama yanlışları ya da anlatım bozuklukları giderilmelidir. (Yabancı sözcükler yerine Türkçe karşılıklarının kullanılması, karakter hatalarının düzeltilmesi, dilbilgisi hatalarının düzeltilmesi vs.) Düzenleme yapıldıktan sonra bu şablon kaldırılmalıdır.

Bilgisayar bilimi tarihi, modern dijital bilgisayarların ortaya çıkışından çok daha öncelere dayanmaktadır. Abaküs gibi sabit sayısal görevleri hesaplamak için kullanılan makineler, antik çağlardan beri çarpma ve bölme gibi hesaplamalara yardımcı olmuştur. Hesaplamalar yapmaya yaran algoritmalar, antik çağlardan beri, hatta gelişmiş bilgi işlem ekipmanlarının geliştirilmesinden önce bile var olmuştur.

Wilhelm Schickard, 1623'te ilk çalışan mekanik hesap makinesini tasarladı.^[2] 1673'te Gottfried Leibniz, "Basamaklı Hesaplayıcı" adını verdiği dijital bir mekanik hesap makinesi icat etti.^[3] Diğer nedenlerin yanı sıra, ikili sayı sistemini belgeleyen ilk bilgisayar bilimcisi ve bilgi teorisyeni olarak düşünülebilir. Thomas de Colmar 1820'de her gün ofis ortamında kullanılabilecek kadar güçlü ve güvenilir ilk hesaplama makinesi olan basitleştirilmiş aritmometresini icat ettiğinde mekanik hesap makinesi endüstrisini başlatmaya karar verdi.

Charles Babbage ilk otomatik mekanik hesap makinesinin tasarımına başladı, Fark Makinesi, 1822'de, sonunda ona ilk programlanabilir mekanik hesap makinesi olan Analitik Makine fikrini verdi.^[4] Bu makineyi 1834'te geliştirmeye başladı ve iki yıldan daha az bir sürede, modern bilgisayarın göze çarpan özelliklerinin birçoğunu çizmişti.^[5] Önemli bir fark, bir kart sisteminin benimsenmesiydi,^[5] onu programlanabilir hale getirdi.

1843'te Ada Lovelace'ın yazdığı Analitik Motor hakkındaki bir makalenin çevirisi sırasında, Bernoulli sayılarını hesaplamak için yazdığı algoritma, ilk yayınlanmış algoritma olarak kabul edilir.^[6] Herman Hollerith, 1885'te istatistiksel bilgileri işlemek için delikli kartlar kullanan tabloyu icat etti; nihayetinde şirketi IBM'in bir parçası oldu.

Önceki çalışmalardan habersiz olsa da, 1909'da Percy Ludgate, tarihte mekanik analitik makinelerin ikincisini yayınladı.

Babbage'ın imkansız hayalinden yüz yıl sonra, 1937'de, Howard Aiken, IBM'i her türlü delikli kart ekipmanı üretmesi ve aynı zamanda kendi dev programlanabilir hesap makinesi ASCC / Harvard Mark I'i geliştirmek için ikna etti. Aiken'in bu hesap makinesi, Babbage'ın kendi kart ve merkezi bilgi işlem birimini kullanan Analitik Motoruna dayanıyordu. Makine bittiğinde, Babbage'ın "imkansız rüyası" artık gerçek olmuştu.^[7]

1940'larda, Atanasoff-Berry bilgisayarı ve ENIAC gibi yeni ve daha güçlü bilgi işlem makineleri geliştirildikçe, bilgisayar terimi daha çok makinelere atıfta bulunmaya başladı.^[8] Bilgisayarların sadece matematiksel hesaplamalar için değil, daha fazlası için kullanılabileceği netleştikçe, bilgisayar bilimleri alanı, genel anlamda hesaplama yapabilmeye de olanak sağlayacak bir şekilde genişledi.

IBM 1945 yılında New York şehrinde Columbia Üniversitesi'nde "Watson Bilimsel Hesaplama Laboratuvarı"nı kurdu.

The renovated fraternity house on Manhattan's West Side was IBM's first laboratory devoted to pure science. The lab is the forerunner of IBM's Research Division, which today operates research facilities around the world.^[9] Ultimately, the close relationship between IBM and the university was instrumental in the emergence of a new scientific discipline, with Columbia offering one of the first academic-credit courses in computer science in 1946.^[10] Computer science began to be established as a distinct academic discipline in the 1950s and early 1960s.^[11][12] The world's first computer science degree program, the Cambridge Diploma in Computer Science, began at the University of Cambridge Computer Laboratory in 1953. The first computer science department in the United States was formed at Purdue University in 1962.^[13] Since practical computers became available, many applications of computing have become distinct areas of study in their own rights.

Although many initially believed it was impossible that computers themselves could actually be a scientific field of study, in the late fifties it gradually became accepted among the greater academic population.^[15][16] It is the now well-known IBM brand that formed part of the computer science revolution during this time. IBM (short for International Business Machines) released the IBM 704^[17] and later the IBM 709^[18] computers, which were widely used during the exploration period of such devices. "Still, working with the IBM [computer] was frustrating […] if you had misplaced as much as one letter in one instruction, the program would crash, and you would have to start the whole process over again".^[15] During the late 1950s, the computer science discipline was very much in its developmental stages, and such issues were commonplace.^[16]

The concept of a field-effect transistor was proposed by Julius Edgar Lilienfeld in 1925. John Bardeen and Walter Brattain, while working under William Shockley at Bell Labs, built the first working transistor, the point-contact transistor, in 1947.^[19][20] In 1953, the University of Manchester built the first transistorized computer, called the Transistor Computer.^[21] However, early junction transistors were relatively bulky devices that were difficult to manufacture on a mass-production basis, which limited them to a number of specialised applications.^[22] The metal–oxide–silicon field-effect transistor (MOSFET, or MOS transistor) was invented by Mohamed Atalla and Dawon Kahng at Bell Labs in 1959.^[23][24] It was the first truly compact transistor that could be miniaturised and mass-produced for a wide range of uses.^[22] The MOSFET made it possible to build high-density integrated circuit chips,^[25][26] leading to what is known as the computer revolution^[27] or microcomputer revolution.^[28]

Time has seen significant improvements in the usability and effectiveness of computing technology.^[29] Modern society has seen a significant shift in the users of computer technology, from usage only by experts and professionals, to a near-ubiquitous user base. Initially, computers were quite costly, and some degree of humanitarian aid was needed for efficient use—in part from professional computer operators. As computer adoption became more widespread and affordable, less human assistance was needed for common usage.

1. ^ "Charles Babbage Institute: Who Was Charles Babbage?". cbi.umn.edu. 9 Ocak 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Aralık 2016. 
2. ^ "Wilhelm Schickard – Ein Computerpionier" (PDF) (Almanca). 19 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 22 Mayıs 2020. 
3. ^ Keates, Fiona (25 Haziran 2012). "A Brief History of Computing". The Repository. The Royal Society. 29 Haziran 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Mayıs 2020. 
4. ^ "Science Museum, Babbage's Analytical Engine, 1834-1871 (Trial model)". 30 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Mayıs 2020. 
5. ^ ^{a b} Anthony Hyman (1982). Charles Babbage, pioneer of the computer. 
6. ^ "A Selection and Adaptation From Ada's Notes found in Ada, The Enchantress of Numbers," by Betty Alexandra Toole Ed.D. Strawberry Press, Mill Valley, CA". 10 Şubat 2006 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Mayıs 2006. 
7. ^ Brian Randell, p. 187, 1975
8. ^ The Association for Computing Machinery (ACM) was founded in 1947.
9. ^ "IBM Archives: 1945". Ibm.com. 5 Ocak 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Mart 2019. 
10. ^ "IBM100 – The Origins of Computer Science". Ibm.com. 15 Eylül 1995. 5 Ocak 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Mart 2019. 
11. ^ Denning, Peter J. (2000). "Computer Science: The Discipline" (PDF). Encyclopedia of Computer Science. 25 Mayıs 2006 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Mayıs 2020. 
12. ^ "Some EDSAC statistics". University of Cambridge. 3 Eylül 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Kasım 2011. 
13. ^ "Computer science pioneer Samuel D. Conte dies at 85". Purdue Computer Science. 1 Temmuz 2002. 6 Ekim 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Aralık 2014. 
14. ^ "Ada Lovelace | Babbage Engine | Computer History Museum". www.computerhistory.org. 8 Haziran 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Aralık 2016. 
15. ^ ^{a b} Levy, Steven (1984). Hackers: Heroes of the Computer Revolution. Doubleday. ISBN 978-0-385-19195-1. 
16. ^ ^{a b} Tedre, Matti (2014). The Science of Computing: Shaping a Discipline. Taylor and Francis / CRC Press. 
17. ^ "IBM 704 Electronic Data Processing System—CHM Revolution". Computerhistory.org. 20 Nisan 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Temmuz 2013. 
18. ^ "IBM 709: a powerful new data processing system" (PDF). Computer History Museum. March 4, 2016 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Aralık 2014. 
19. ^ Lee, Thomas H. (2003). The Design of CMOS Radio-Frequency Integrated Circuits (PDF). Cambridge University Press. ISBN 9781139643771. 9 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 22 Mayıs 2020. 
20. ^ Puers, Robert; Baldi, Livio; Voorde, Marcel Van de; Nooten, Sebastiaan E. van (2017). Nanoelectronics: Materials, Devices, Applications, 2 Volumes. John Wiley & Sons. s. 14. ISBN 9783527340538. 3 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Mayıs 2020. 
21. ^ Lavington, Simon (1998), A History of Manchester Computers (2 bas.), Swindon: The British Computer Society, ss. 34-35 
22. ^ ^{a b} Moskowitz, Sanford L. (2016). Advanced Materials Innovation: Managing Global Technology in the 21st century. John Wiley & Sons. ss. 165-167. ISBN 9780470508923. 3 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Mayıs 2020. 
23. ^ "1960 - Metal Oxide Semiconductor (MOS) Transistor Demonstrated". The Silicon Engine. Computer History Museum. 27 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Mayıs 2020. 
24. ^ Lojek, Bo (2007). History of Semiconductor Engineering. Springer Science & Business Media. ss. 321-3. ISBN 9783540342588. 
25. ^ "Who Invented the Transistor?". Computer History Museum. 4 Aralık 2013. 13 Aralık 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Temmuz 2019. 
26. ^ Hittinger, William C. (1973). "Metal-Oxide-Semiconductor Technology". Scientific American. 229 (2). ss. 48-59. Bibcode:1973SciAm.229b..48H. doi:10.1038/scientificamerican0873-48. ISSN 0036-8733. JSTOR 24923169. 
27. ^ Fossum, Jerry G.; Trivedi, Vishal P. (2013). Fundamentals of Ultra-Thin-Body MOSFETs and FinFETs. Cambridge University Press. s. vii. ISBN 9781107434493. 3 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Mayıs 2020. 
28. ^ Malmstadt, Howard V.; Enke, Christie G.; Crouch, Stanley R. (1994). Making the Right Connections: Microcomputers and Electronic Instrumentation. American Chemical Society. s. 389. ISBN 9780841228610. 30 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Mayıs 2020. The relative simplicity and low power requirements of MOSFETs have fostered today's microcomputer revolution. 
29. ^ "Timeline of Computer History". Computer History Museum. 2 Ekim 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Kasım 2015.