Endonezya

Endonezya Republik Indonesia (Endonezyaca) Endonezya Cumhuriyeti
Bayrak Arma
Slogan Bhinneka Tunggal Ika  (Eski Cavaca) (Türkçe: "Farklı olsalar da, yine de birdirler") Ulusal İdeoloji: Pancasila[1]
Millî marş Indonesia Raya Büyük Endonezya
Başkent ve en büyük şehir	Cakarta (günümüzde) Nusantara (inşaat halinde) 6°10.5′G 106°49.7′D / 6.1750°G 106.8283°D / -6.1750; 106.8283
Resmî dil(ler)	Endonezyaca
Bölgesel diller	700'den fazla dil[2]
Etnik gruplar	1300'den fazla etnik grup[3]
Demonim	Endonezyalı
Hükûmet	Başkanlık sistemli üniter cumhuriyet
• Başkan Joko Widodo • Başkan Yardımcısı Ma'ruf Amin • Temsilciler Meclisi Başkanı Puan Maharani • Endonezya Yüksek Mahkemesi Başkanı Muhammad Syarifuddin
Yasama organı	Halk Danışma Meclisi (MPR)
• Üst meclis	Bölgesel Temsilciler Konseyi (DPD)
• Alt meclis	Temsilciler Meclisi (DPR)
Hollanda ve Japonya'dan bağımsızlık
• İlan 17 Ağustos 1945 • Tanınma 27 Aralık 1949
Yüzölçümü
• Toplam	1.904.569 km2 (14..)
• Su (%)	4,85
Nüfus
• 2023 tahminî	279.118.866[4]
• 2020 sayımı	270.203.917[5] (4..)
• Yoğunluk	138/km2 (88..)
GSYİH (SAGP)	2023 tahminî
• Toplam	4,393 trilyon $[6] (7..)
• Kişi başına	15,835 $[6] (96..)
GSYİH (nominal)	2023 tahminî
• Toplam	1.417 trilyon $[6] (16..)
• Kişi başına	5,108 $[6] (104..)
Gini (2018)	▼ 37.8[7] orta
İGE (2019)	0.718[8] yüksek · 107.
Para birimi	Endonezya rupiahı (IDR)
Zaman dilimi	UTC+7 ile +9 arası (çeşitli)
Tarih formatı	GG/AA/YYYY
Trafik akışı	sol
Telefon kodu	+62
ISO 3166 kodu	ID
İnternet alan adı	.id

Endonezya, resmî adıyla Endonezya Cumhuriyeti (Endonezce: Indonesia, Endonezce: Republik Indonesia), Hint ve Pasifik okyanusları arasında, Güneydoğu Asya ve Okyanusya'da toprakları bulunan bir ülkedir. 17 binden fazla adadan oluşur. Bu adaların en büyükleri Sumatra, Cava ve Sulavesi ile kısmen Borneo ve Yeni Gine'dir. Endonezya dünyanın en büyük ada ülkesidir, 1.904.569 km²'lik yüzölçümüyle dünyada 14. sıradadır. 280 milyon civarında nüfusuyla dünyanın en kalabalık dördüncü ülkesi ve aynı zamanda en kalabalık Müslüman ülkesidir. Cava dünyanın en kalabalık adasıdır ve nüfusun yarıdan fazlasına ev sahipliği yapar.

Endonezya başkanlık sistemi ile yönetilen bir demokrasidir. Ülke dokuz özel statülü olmak üzere 38 ile ayrılmıştır. Ülkenin başkenti Cakarta, dünyanın en kalabalık ikinci metropolüdür. Kara komşuları; Papua Yeni Gine, Doğu Timor ve Malezya'dır. Singapur, Filipinler, Avustralya ve Hindistan'a bağlı Andaman ve Nikobar Adaları ile deniz sınırı bulunur. Yüksek nüfusuna rağmen Endonezya, geniş yaban alanlarına sahiptir ve en yüksek seviyede biyoçeşitliliğe sahip ülkelerden biridir.

Endonezya takımadaları yedinci yüzyılda Srivijaya ve Majapahit'in Çin ve Hint altkıtası ile ticarete başlamasıyla önemli bir ticaret bölgesi haline gelmiştir. Yerel liderler ilk çağlardan beri yabancı kültür, din ve politik sistemleri yavaş yavaş özümsediler ve böylelikle Hindu ve Budist krallıklar kuruldu. Sünni tüccarlar ve Sufi din adamları bölgeye İslam'ı getirdiler, Hristiyanlık ise Avrupalı kaşifler yoluyla yayıldı. Avrupalı güçler Coğrafi keşifler ile "Baharat Adası" adı verilen Maluku'yu elde edip bölgedeki ticareti tekelleri altına almak için birbirleriyle savaştılar. Portekiz, Fransa ve Britanya kısa sürelerle hakimiyet sağlasalar da Hollanda 350 yıl boyunca bölgedeki önde gelen sömürgeci güç oldu. 20. yüzyıl başlarında Endonezya ulusal bilinci ortaya çıktı. Ülke 1945'te II. Dünya Savaşı'nın sona ermesiyle birlikte bağımsızlık ilan etti. Ancak Hollandalılar bu ilanı tanımadılar ve iki ülke arasında 1949'da Hollanda'nın bağımsız Endonezya'yı tanımasıyla sonuçlanacak bir çatışma ve diplomatik mücadele dönemi yaşandı. Endonezya tarihi daha sonra doğal afetler, rüşvet, bölünme, Suharto sonrası demokratikleşme süreci ve hızlı ekonomik değişikliklerle çalkantılı geçti.

Endonezya farklı dil, din ve kültüre sahip etnik gruplardan oluşur. Cavalılar en büyük etnik gruptur. Endonezya ulusal bir dil, etnik çeşitlilik, çoğunluğu Müslüman olmak üzere farklı dinlerin bir araya gelmesi, sömürgecilik tarihi ve isyanla tanımlanan ortak bir kimlik geliştirmiştir. Endonezya'nın "çoklukta birlik" anlamına gelen ulusal sloganı "Bhinneka Tunggal Ika" çeşitliliğin ülkeyi şekillendirdiğini ifade eder. Endonezya dünyanın nominal GSYİH'ye göre 15., satın alma gücü paritesine göre 7. büyük ekonomisidir. Ülke Güneydoğu Asya'daki tek bölgesel güçtür ve uluslararası ilişkilerde orta güç olarak değerlendirilir. Endonezya Birleşmiş Milletler, Dünya Ticaret Örgütü, G20, Bağlantısızlar Hareketi, D-8, ASEAN, Doğu Asya Zirvesi ve İslam İşbirliği Teşkilatı üyesidir.^[9]

1. ^ US Library of Congress 5 Şubat 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.; Vickers (2005), s. 117.
2. ^ Simons, Gary F.; Fennig, Charles D. "Ethnologue: Languages of the World, Twenty-first edition". SIL International. 26 Haziran 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Eylül 2018. 
3. ^ Na'im, Akhsan; Syaputra, Hendry (2010). "Nationality, Ethnicity, Religion, and Languages of Indonesians" (PDF) (Endonezce). Statistics Indonesia. 23 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 23 Eylül 2015. 
4. ^ "Indonesian Population 2023". Ministry of Home Affairs (Indonesia). 13 Ekim 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Nisan 2023. 
5. ^ "Hasil Sensus Penduduk 2020" (PDF) (Endonezce). Statistics Indonesia. 21 Ocak 2021. s. 9. 22 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 21 Ocak 2021. 
6. ^ ^{a b c d} "Report for Selected Countries and Subjects". International Monetary Fund. 11 Nisan 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Nisan 2023. 
7. ^ "GINI index (World Bank estimate) – Indonesia". World Bank. 19 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ekim 2020. 
8. ^ Human Development Report 2020 The Next Frontier: Human Development and the Anthropocene (PDF). United Nations Development Programme. 15 Aralık 2020. ss. 343-346. ISBN 978-92-1-126442-5. 15 Aralık 2020 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Aralık 2020. 
9. ^ "Poverty in Indonesia: Always with them", The Economist, 14 Eylül 2006 (İngilizce)