Feminizm

Feminizm, kadınların haklarını tanıyarak bu hakların korunması amacıyla eşitsizliklerin ortadan kaldırılmasına yönelik çeşitli ideolojiler, toplumsal hareketler ve kitle örgütlerinden oluşan hareket.^[1]^[2] Sözcüğün köken olarak Latince "femina" ve onun Fransızca türevi olan "féminisme" sözcüğünden geldiği^[3] ve Türkçe eş anlamlısının hatunculuk^[4]^[5]^[6]^[7] olduğu belirtilmektedir. Kadın hareketi doğrudan kadınları ilgilendiren ve dolaylı olarak kültürü ilgilendiren konularda bilinç uyandırır. Feminizmin temel amaçları; eğitim, iş, çocuk bakımı, yönetim gibi konularda eşit haklara sahip olmaktan, yasal kürtaj hakkından, kadın sağlığı konusunda ilerlemelere, tacizin ve tecavüzün engellenmesinden lezbiyen haklarına kadar uzanır.

Kadınların hakları ve ilgi alanlarını konu alan ayrışık anlayışın belirleyicisi kadındır. Kadın ve erkek arasındaki toplumsal eşitsizliğin süregelmesi, feminizmin amacının kadının toplumdaki yerinin iyileştirilmesi ve toplumda gerçek bir eşitlik durumunun sağlanması olmasına neden olmuştur. "Feminizm" kavramı altında sayısız hareket özetlenmiştir.

Cinsiyet eşitliğinden ise cinsiyetlerin, tüm yaşam alanlarında gerçek bir eşitliğe sahip olmaları anlaşılır. "Kadının erkek egemenliğinden kurtulması"nın asıl amacı ekonomik, toplumsal, siyasal haklar; eşitlik ve daha da ayrıntılı anlatmak gerekirse: Yasadan önce eşitlik, inanç özgürlüğü, mal ve mülk sahibi olabilme özgürlüğüdür. Kadının erkek egemenliğinden kurtulması, cinsiyet yüzünden yapılan ayrıma karşıt bir düşünce yapısıdır. Asıl olarak kadın ve erkek eşitliği; bugün yalın olarak "cinsiyet" kavramının kullanılmasındansa, biyolojik ve toplumsal cinsiyetler arasındaki farklara daha ayrıntılı olarak girilmesini tercih eder.^[8]

Feminizm, sosyoloji, politik akım ve etik alanlarından oluşur; temeli kadın özgürlüğüne dayanmaktadır. Bazı yorumları geçmiş ve şimdiki toplumsal ilişkilere karşı eleştireldir. Çoğunun toplumsal cinsiyet ve cinselliğe ilişkin toplumsal yapı olduğuna inandığı ögeleri çözümlemeye odaklanmıştır. Yine çoğu feminist, cinsiyet eşitsizliği ve kadın hakları, ilgileri ve kadın sorunlarını araştırmaya odaklanmıştır.

Feminist teori toplumsal cinsiyet eşitsizliğinin doğasını anlamayı amaçlar ve toplumsal cinsiyet politikaları, iktidar ilişkileri ve cinsellik üzerine odaklaşır. Feminist hareket içinde kadın ve erkeğin eşitliğini savunan gruplar olduğu gibi kadının biyolojik ve duygusal olarak erkeğe üstün ve erkeğin "tamamlanmamış kadın" olduğunu savunan daha "köktenci" gruplar da yer almaktadır.

^ Hawkesworth, Mary E. (2006). Globalization and Feminist Activism. Rowman & Littlefield. ss. 25-27. ISBN 9780742537835.
^ Beasley, Chris (1999). What is Feminism?. New York: Sage. ss. 3-11. ISBN 9780761963356.
^ Kubbealtı Lügati
^ Pamukkale Üniversitesi İngilizce Sözlük
^ Eş ve Yakın Anlamlı Kelimeler Sözlüğü
^ Hani Astolin, Türkün Gizlenen Bilgisini Arayan Türk, İstanbul, 2019
^ Eski Türklerde emirnamelerin "Hakan ve Hatun emrediyor" diye başladığı, aksi hâlde emirnamelerin geçersiz sayıldığı belirtilmektedir. (Ziya Gökalp, Türkçülüğün Esasları, 1955, s. 107) Hatunculuk sözcüğü de bu anlamda hatundan türetilmiştir.
^ Marx, K. (2014). On the Jewish question. In Nonsense upon Stilts (Routledge Revivals) (s. 137-150). Routledge.

[Hawkesworth-1] Hawkesworth, Mary E. (2006). Globalization and Feminist Activism. Rowman & Littlefield. ss. 25-27. ISBN 9780742537835.

[Beasley-2] Beasley, Chris (1999). What is Feminism?. New York: Sage. ss. 3-11. ISBN 9780761963356.

[3] Kubbealtı Lügati

[4] Pamukkale Üniversitesi İngilizce Sözlük

[5] Eş ve Yakın Anlamlı Kelimeler Sözlüğü

[6] Hani Astolin, Türkün Gizlenen Bilgisini Arayan Türk, İstanbul, 2019

[7] Eski Türklerde emirnamelerin "Hakan ve Hatun emrediyor" diye başladığı, aksi hâlde emirnamelerin geçersiz sayıldığı belirtilmektedir. (Ziya Gökalp, Türkçülüğün Esasları, 1955, s. 107) Hatunculuk sözcüğü de bu anlamda hatundan türetilmiştir.

[8] Marx, K. (2014). On the Jewish question. In Nonsense upon Stilts (Routledge Revivals) (s. 137-150). Routledge.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]