Karaylar

Karaylar

къарайлар, karajlar
Kırım Karayları Bayrağı
Geleneksel kıyafetler giyen Karay erkekleri, Kırım, 19. yüzyıl
Toplam nüfus
≈2,500
Önemli nüfusa sahip bölgeler
Ukrayna	481
Kırım	715
İsrail	~500
Polonya	346
Litvanya	241
Rusya	205
Diller
Karayca, Litvanca, Rusça, Rumence
Din
Karaite Yahudiliği, Hristiyanlık
İlgili etnik gruplar
Sâmirîler, Aşkenaz Yahudileri, Sefarad Yahudileri, Türk halkları

Karaylar veya Kırım Karayları (Karayca: Кърымкъарайлар Qrımqaraylar veya "къарай" qaray; İbranice: קראי מזרח אירופה; Kırım Tatarcası: Qaraylar), Orta ve Doğu Avrupa’da bulunan Musevi Kırım Türk topluluğu.

Bu topluluktan pek çok Türkolog yetişmiştir. Seraya Şapşal, Firkoviç, Gabay bunlardan bazılarıdır. Türkiye'de Karaylar hakkında yayınlanan en geniş kapsamlı eser Erdoğan Altınkaynak'ın 'Tozlu Zaman Perdesinde Kırım Karayları' adlı kitaptır.^[1] Kırım Karayları'nı araştıran Erdoğan Altınkaynak bu çalışmasında, Karay halkının soyunu, göç hareketlerini, dini inanışlarını, sosyo-ekonomik tablosunu, günlük yaşam akışını, masallarını örnekleriyle vermiştir. Karaizm Museviliğin bir mezhebidir. Museviliğin 10 Emir kurallarıyla Gök Tengri dininin sentezi gibidir. Karayların merkezi Kırım olup, Hazar kağanlığının bakiyeleridirler. Kırım'daki Çıfıt-Kale ata yurtları sayılır. Bu Çıfıt-Kale'nin yanında bulunan Balta-Tiymez (Balta değmez, dokunamaz) onların kutsal saydıkları meşeleri bulunan tarihi mezarlıklarıdır. Bahçesaray, Kırım yakınlarındaki bu merkezden dünyanın çeşitli yerlerine dağılmışlardır. Litvanya, Polonya ve Azerbaycan'a buradan göçmüşlerdir. Karay Türkçesinin Kırım, Trakay ve Galiç olmak üzere 3 ağzı vardır. Kırım özerk cumhuriyetinin Kezlev adlı şehrinde (Ruslar burayı işgal ettikten sonra Yevpatorya diye değiştirmişlerdir.) ibadet merkezleri vardır. İbadethanelerine Kenasa derler. İbadet dilleri Türkçedir. Beni İsrail oğullarıyla (Yahudilerle) mezhep çatışmasından dolayı anlaşamazlar.

Şimdiki Başkanları Vladimir Örmeli'dir. Dini liderleri Davut Yel olup Kiev'de ikamet etmektedir.

Karaylar her sene Kırım'da toplanırlar.

1. ^ Tozlu zaman perdesinde Kırım Karayları. TÜRKİSTAN VE AZERBAYCAN ARAŞTIRMA MERKEZİ. 2006. s. 241.