Liberteryenizm

Makale serilerinden
Bireycilik
Konular ve Kavramlar Özerklik Sivil haklar Kendin yap Serbest aşk Özgür düşünce İnsan hakları Birey Bireysel ve grup hakları Özgürlük Negatif özgürlük Pozitif özgürlük Özel mülkiyet Özgüven Öznellik
Düşünürler Antiphon Émile Armand Aristippus Aristoteles Albert Camus Diyojen Ralph Waldo Emerson Epikür Miguel Giménez Igualada William Godwin Emma Goldman Friedrich August von Hayek Thomas Jefferson Laozi Anton Szandor LaVey John Locke Hipparchia of Maroneia H.L. Mencken John Stuart Mill Ludwig von Mises Michel de Montaigne Friedrich Nietzsche Renzo Novatore Robert Nozick Michel Onfray Georges Palante Ayn Rand Han Ryner Marquis de Sade Jean-Paul Sartre Arthur Schopenhauer Adam Smith Herbert Spencer Lysander Spooner Max Stirner Henry David Thoreau Benjamin Tucker Josiah Warren Oscar Wilde Zeno Yang Zhu
Felsefeler Anarşizm Anarko-kapitalizm Klasik liberalizm Varoluşçuluk Hazcılık Hümanizm Bireyci anarşizm Sol liberteryenizm Liberalizm Liberteryenizm Özgürlükçü sosyalizm Minarşizm Karşılıkçılık Objektivizm Sağ liberteryenizm Sosyal anarşizm Voluntarizm
Kaygılar Anti-bireycilik Otoriter rejim Kolektivizm Dogmatizm Grup hakları Sürü zihniyeti Kitle toplumu Toplum mühendisliği Tiran Çoğunluğun tiranlığı Devletçilik Teokrasi Totalitarizm
g t d

Liberteryenizm, özgürlüğün ve özgürlüğün bileşenlerinin siyaset içerisinde en önemli değer olduğuna inanan bir siyaset felsefesidir. Liberteryen felsefeye göre insanlar özgür olduğunda herkes için daha güvenli, daha iyi ve daha adil bir dünya yaratılabilir.^[1] Liberteryenizmin bazı türleri ise negatif özgürlüğe daha çok odaklanır.^[2] Liberteryenler otonomi ve seçme özgürlüğünü maksimize etmeye çalışır; seçim özgürlüğü, gönüllü iş birliği ve bireysel karar önceliğini vurgular,^[3][4] bu doğrultuda da devletin minimize edilmesini savunur.^[5][6] Popüler anlamda, otoriterlik ile zıt anlamda kullanılır.^[6] Liberteryenler otorite ve devlet iktidarı konusunda aynı şüpheciliği paylaşıyorlar, ancak bazıları mevcut ekonomik ve politik sistemlere muhalefetlerinin kapsamı konusunda farklılaşıyor. Çeşitli liberteryen düşünce okulları, devletin ve özel iktidarın meşru işlevlerine ilişkin bir dizi görüş sunar ve genellikle zorlayıcı sosyal kurumların sınırlandırılmasını veya tasfiye edilmesini ister.

Klasik liberalizmin sınırlı bir türevi biçiminde tanımlanabilen modern liberteryenizm,^[7] liberalizmin yirminci yüzyılda geçirmiş olduğu anlam değişikliklerinden dolayı ‘sol’ düşünceleri savunanlara ABD'de "liberal" denilmeye başlanmasından beri klasik liberal geleneğin takipçisi olanların kendilerini ve düşüncelerini ‘liberaller’den ayırma amacıyla liberteryen kelimesini kullanmasıyla ortaya çıkar.^[8] Bu yeniden canlanma, serbest piyasa veya sağ liberteryenizminin düşünce kuruluşları ve siyasi partilerin aracılığı ile Kuzey Amerika dışında yayılmasıyla sonuçlanır.^[9][10]

1. ^ "WHAT IS A LIBERTARIAN?". libertarianism.org. 27 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Ocak 2023. 
2. ^ Henning Hahn: Moralische Selbstachtung: Zur Grundfigur einer sozialliberalen Gerechtigkeitstheorie, Verlag Walter de Gruyter, S. 139
3. ^ Woodcock, George (2004). Anarchism: A History Of Libertarian Ideas And Movements. Peterborough, Ont.: Broadview Press. s. 16. ISBN 9781551116297. for the very nature of the libertarian attitude -- its rejection of dogma, its deliberate avoidance of rigidly systematic theory, and, above all, its stress on extreme freedom of choice and on the primacy of the individual judgment 
4. ^ "Libertarianism". Encyclopædia Britannica. 4 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Mayıs 2014. libertarianism, political philosophy that takes individual liberty to be the primary political value 
5. ^ "What Is Libertarianism?". 7 Şubat 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Ağustos 2014. 
6. ^ ^{a b} "What is Libertarian?". 6 Ağustos 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Ağustos 2014. 
7. ^ Republican Party Begins Long March to Liberalism: Amity Shlaes, 23 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi, erişim tarihi: 23 Eylül 2014, .Modern libertarianism is a derivative of classical liberalism, though a limited one. 
8. ^ Atilla Yayla, Liberalizm, Turhan Kitabevi, Ankara, 1992, s. XIV
9. ^ Steven Teles and Daniel A. Kenney, chapter "Spreading the Word: The diffusion of American Conservativsm in Europe and beyond," (pp. 136–169) in Growing apart?: America and Europe in the twenty-first century 3 Ocak 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. by Sven Steinmo, Cambridge University Press, 2008, The chapter discusses how libertarian ideas have been more successful at spreading worldwide than social conservative ideas.
10. ^ Anthony Gregory, Real World Politics and Radical Libertarianism 30 Nisan 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., LewRockwell.com, April 24, 2007.