Likya

Bu maddede kaynak listesi bulunmasına karşın metin içi kaynakların yetersizliği nedeniyle bazı bilgilerin hangi kaynaktan alındığı belirsizdir. Lütfen kaynakları uygun biçimde metin içine yerleştirerek maddenin geliştirilmesine yardımcı olun. (Temmuz 2020) (Bu şablonun nasıl ve ne zaman kaldırılması gerektiğini öğrenin)

Trm̃misa Likya
MÖ 15-14. yy (Lukka Ülkesi olarak)
Anadolu'da Likya bölgesinin konumu
Başkent	Ksantos, Patara
Yaygın dil(ler)	Luvice, Likçe, Yunanca
Tarihçe
• Kuruluşu MÖ 15 • Dağılışı 14. yy (Lukka Ülkesi olarak)

Likya veya Lisiya (Likçe: 𐊗𐊕𐊐𐊎𐊆𐊖. Trm̃mis; Yunanca: Λυκία, Lykía), M.Ö. 15-14. yüzyıldan M.Ö. 546'ya kadar Anadolu'nun Teke Yarımadası'nda varlık göstermiş ulustur. Likya, aynı zamanda bu bölgedeki antik kentlerin oluşturduğu bir federasyon ve daha sonra da Roma İmparatorluğu’nun bir eyaletidir. "Işık Ülkesi" anlamına gelen Likya, Antalya ve Muğla illeri ile Burdur ilinin iç kısımlarında, Akdeniz'e sınır olan bir bölgede yer alıyordu. Antik Mısır'ın Geç Tunç Çağı kayıtları ve Hitit İmparatorluğu'na ait tarihi belgelerde adından bahsedilen bir devlettir. Hitit kayıtlarında adı Lukka olarak geçmektedir.^[1]

Likya, Luvice konuşan toplulukların bölgeye yerleşmesiyle nüfus elde etmiştir. Ahameniş İmparatorluğunun (Persler) bölgeyi istila etmesiyle Pers topluluklar Likya bölgesine akın etmiştir. Bu gelen topluluklar nedeniyle dilleri evrim geçirip sonradan Luvicenin bir alt formu sayılacak olan Likya dili ile metinlerini taşlara yazmışlardır. Antik kaynaklar, bölgenin Pers istilasından önceki eski adının Alope (Antik Yunanca: Ἀλόπη, Alópē) olduğunu göstermektedir.

Hint-Avrupalı Luviler ile bağlantılı olduğu düşünülen ve tarihte bilinen ilk demokratik birliği kurmuş olmakla bilinen Likyalılar, farklı şehirlerden bir araya gelmiş olmalarına rağmen ortak bir kültür yaratmış ve var oldukları sürece bunu paylaşıp yaşatmışlardır. Bölge daha sonra helenleşmiş ve Persler, Makedonlar ve Romalılar gibi çeşitli halklar tarafından işgal edilmiş ve kontrol edilmiştir.

Pers-Makedonya savaşlarının Büyük İskender'in zaferi ile sonuçlanmasından sonra Likya bu sefer de Yunanca konuşan toplulukların akınına uğradı. Likya dilini konuşanların bölgede azalması nedeniyle bölge hızlıca helenleşti, Likya dili de yazıt ve sikkeler üzerinden kayboldu.

M.Ö. 188'de III. Antiohos'a karşı zafer kazandıktan sonra, Roma Cumhuriyeti Likya'yı 20 yıl boyunca Rodos'a verdi ve 168'de geri aldı. Roma Cumhuriyeti'nin bu son dönemlerinde, Likya, Roma himayesi altında refah bir dönem yaşadı. Roma, Likya Birliği adı altında 168'de yerel yönetimi resmi olarak onayladı. Bu yerel yönetim, bir federasyondu ve cumhuriyet prensiplerine sahipti; bunlar daha sonra Amerika Birleşik Devletleri Anayasası'nın hazırlayıcılarının dikkatini çekti ve düşüncelerini etkiledi.^[2]

Yerel yönetimi olmasına rağmen, Likya egemen bir devlet değildi ve Karyalılar tarafından mağlup edildikten sonra hiç olmamıştı. MS 43'te Roma imparatoru Claudius, Likya birliğini feshetti ve Likya'yı eyalet statüsüyle Roma İmparatorluğu'na dahil etti. Likya, Doğu veya Bizans İmparatorluğu'nun atadığı bir yönetici ile epark (idari yönetim) haline geldi ve MS 1000'li yılların başında Türkçe konuşan toplulukların bölgeye gelmesinden sonra bile Yunanca konuşmaya devam etti. Bizans İmparatorluğu'nun 15. yüzyılda çökmesinden sonra, Likya, Osmanlı İmparatorluğu'nun egemenliği altına girdi ve Osmanlı İmparatorluğu'nun çöküşüyle Türkiye Cumhuriyeti'ne miras kaldı.

1. ^ Johannes Toepffer: Alope 5.(Almanca) In: Realencyclopädie der classischen Altertumswissenschaft (RE). Vol. I,2, Stuttgart 1894, col. 1595 f.
2. ^ Bernstein, Richard (19 Eylül 2005). "A Congress, Buried in Turkey's Sand". The New York Times. 5 Eylül 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi.