Back Мали Abkhazian Mali ACE Мали ADY Mali Afrikaans Mali ALS ማሊ Amharic Mali AMI Mali AN Mali ANG माली ANP
Mali | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Slogan "Un peuple, un but, une foi" "Tek millet, tek ülkü, tek inanç" | |||||||||
.svg) | |||||||||
| Başkent ve en büyük şehir | Bamako 12°39′K 8°0′B / 12.650°K 8.000°B | ||||||||
| Resmî dil(ler) | Bambara Bobo Bozo Dogon Fula Hasaniye Arapçası Kassonke Maninke Minyanka Senufo Songhay Soninke Tamaşekçe | ||||||||
| Demonim | Malili | ||||||||
| Hükûmet | Askeri cunta altında üniter yarı başkanlık cumhuriyeti | ||||||||
| |||||||||
| Tarihçe | |||||||||
| |||||||||
| Yüzölçümü | |||||||||
• Toplam | 1.240.192 km2 (24.) | ||||||||
• Su (%) | 1,6 | ||||||||
| Nüfus | |||||||||
• 2020 tahminî | 20.250.833[1] (59..) | ||||||||
• 2018 sayımı | 19.329.841[2] | ||||||||
• Yoğunluk | 11,7/km2 (215.) | ||||||||
| GSYİH (SAGP) | 2020 tahminî | ||||||||
• Toplam | 47,613 milyar $[3] (108.) | ||||||||
• Kişi başına | 2.421 $[3] (165..) | ||||||||
| GSYİH (nominal) | 2020 tahminî | ||||||||
• Toplam | 17,685 milyar $[3] (117.) | ||||||||
• Kişi başına | 899 $[3] (165.) | ||||||||
| Gini (2010) | 33.0[4] orta | ||||||||
| İGE (2019) |  0.434[5]düşük · 184. | ||||||||
| Para birimi | Batı Afrika CFA frangı (XOF) | ||||||||
| Zaman dilimi | UTC+0 (GMT) | ||||||||
• Yaz (YSU) | kullanılmamaktadır | ||||||||
| Trafik akışı | sağ | ||||||||
| Telefon kodu | 223 | ||||||||
| İnternet alan adı | .ml | ||||||||
Mali, resmi adıyla Mali Cumhuriyeti, Batı Afrika'da denize kıyısı olmayan bir ülkedir. 1.240.000 km²'lik yüz ölçümüyle Afrika'nın sekizinci büyük ülkesidir. Nüfusu 19,1 milyondur[6] ve bu nüfusun %65'ini 25 yaş altındakiler oluşturmaktadır.[7] Başkenti Bamako'dur. Mali sekiz bölgeye ayrılmıştır, kuzey sınırları Sahra'nın derinliklerine kadar uzanır. Ülkenin güney bölümü Nijer ve Sénégal nehirlerinin geçtiği Sudan Savanı'ndadır ve nüfusun çoğunluğu bu bölümde yaşar. Mali ekonomisi tarım ve madencilik temellidir. Altın ülkenin önde gelen doğal kaynaklarındandır ve Mali Afrika'nın en büyük üçüncü altın üreticisidir.[8] Tuz da ihraç ürünlerindendir.[9]
Bugün Mali'nin bulunduğu topraklar, bir zamanlar trans Sahra ticaretini kontrol etmiş Gana İmparatorluğu (Gana'ya ismini verdi), Mali İmparatorluğu (Mali'ye ismini verdi) ve Songhay İmparatorluğu'nun egemenliğindeydi. Mali İmparatorluğu 1300 yılında en geniş sınırlarına ulaştığında günümüz Fransa'sının iki katı bir alana hükmediyordu ve Afrika'nın batı kıyısına kadar uzanmıştı.[10] 19. yüzyıl sonlarındaki Afrika Talanı'nda Fransa Mali'yi ele geçirdi ve Mali Fransız Sudanı'nın bir parçası oldu. Fransız Sudanı (o dönemde République Soudanaise olarak biliniyordu) 1959'da Senegal ile birleşerek 1960'ta Mali Federasyonu ismiyle bağımsızlığını kazandı. Senegal'in federasyondan çekilmesinin ardından République Soudanaise ismini Mali Cumhuriyeti olarak değiştirdi. Uzun süreli tek parti yönetimi 1991'de bir darbe ile sonlandı ve Mali yeni bir anayasa yazımı ve demokratik çok partili düzenin kurulmasını hedefleyen bir reform dönemine girdi.
Ocak 2012'de Kuzey Mali'da silahlı çatışmalar patlak verdi, Tuareg isyancılar ülkenin kuzey bölümünün kontrolünü ele geçirdi ve aynı yılın nisan ayında Azavad ismiyle bağımsızlık ilan ettiler.[11] Çatışmalar mart ayında ülkede gerçekleşen bir askeri darbe[12] ve Tuareg ve diğer isyancıların kendi iç mücadeleleriyle içinden çıkılmaz bir hal aldı. İsyancıların git gide kontrolü ele alması üzerine Fransız ordusu Ocak 2013'te Serval Harekâtı'nı başlattı.[13] Bir ay sonra Malili ve Fransız kuvvetler kuzeyi büyük oranda ele geçirdi.
Ağustos 2020'de ekonomik sıkıntılar ve ulusal güvenlik sorunları nedeniyle başlayan protestolar sonucu başbakan ve cumhurbaşkanı ordu tarafından tutuklandı ve ertesi gün istifa ettirildi.
- ^ "UNdata | record view | Total population, both sexes combined (thousands)". data.un.org. Retrieved 18 April 2020.
- ^ "Mali preliminary 2018 census". Institut National de la Statistique. 18 Nisan 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Kasım 2018.
- ^ a b c d "Mali". International Monetary Fund. 27 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Kasım 2020.
- ^ "Gini Index". World Bank. 2 Ocak 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Mart 2011.
- ^ "Human Development Report 2019" (İngilizce). United Nations Development Programme. 10 Aralık 2019. 9 Aralık 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Aralık 2019.
- ^ "World Population Prospects - Population Division - United Nations". population.un.org. 15 Eylül 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Şubat 2021.
- ^ "Index Mundi using CIA World Factbook statistics, January 20, 2018, retrieved April 13, 2019". 21 Aralık 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Şubat 2021.
- ^ Mali gold reserves rise in 2011 alongside price 21 Kasım 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. Retrieved 17 January 2013
- ^ Human Development Indices 12 Ocak 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Table 3: Human and income poverty, p. 6. Retrieved 1 June 2009
- ^ Mali Empire (ca. 1200- ) | The Black Past: Remembered and Reclaimed 5 Ocak 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. The Black Past. Retrieved 8 October 2012.
- ^ Polgreen, Lydia and Cowell, Alan (6 April 2012) "Mali Rebels Proclaim Independent State in North" 28 Temmuz 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., The New York Times
- ^ UN Security Council condemns Mali coup 28 Kasım 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. Telegraph (23 March 2012). Retrieved 24 March 2013.
- ^ "Mali – la France a mené une série de raids contre les islamistes". Le Monde. 12 Ocak 2013. 20 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Ocak 2013.
© MMXXIII Rich X Search. We shall prevail. All rights reserved. Rich X Search