Mars

Mars
Mars, Hope yörünge aracı tarafından çekilen gerçek rengiyle.
Adlandırmalar
SıfatlarMarslı
Sembol♂
Yörünge özellikleri[1]
Günöte249.200.000 km
(154.800.000 mil; 1,666 AU)
Günberi206.700.000 km
(128.400.000 mil; 1,382 AU)
227.939.200 km
(141.634.900 mil; 1,523679 AU)
Dış merkezlik0,0934
686,971 g
(1,88082 y)
779,96 g
(2,1354 y)
24,007 km/sn
(86.430 km/sa; 53.700 mil)
19,412°[2]
EğiklikTutuluma 1,850°
Güneş ekvatoruna 5,65°
Değişmeyen düzleme 1,63°[3]
49,558°
286,502°
Doğal uyduları2
Fiziksel özellikler
−2,94 ile +1,86 arası[4]
3,5–25,1″[5]
Ortalama yarıçap
3.389,5 ± 0,2 km[a][6]
(2.106,1 ± 0,1 mil)
Ekvatoral yarıçap
3.396,2 ± 0,1 km[a][6]
(2.110,3 ± 0,1 mil; 0,533 Dünya)
Kutupsal yarıçap
3.376,2 ± 0,1 km[a][6]
(2.097,9 ± 0,1 mil; 0,531 Dünya)
Basıklık0,00589 ± 0,00015
144.798.500 km2[7]
(0,284 Dünya)
Hacim1,6318 × 1011 km3[8]
(0,151 Dünya)
Kütle6,4171 × 1023 kg[9]
(0,107 Dünya)
Ortalama yoğunluk
3,9335 g/cm3[8]
3,72076 m/sn2[8]
(0,3794 g)
Atalet momenti faktörü
0,3644 ± 0,0005[10]
5,027 km/sn
1,025957g
24sa 37d 22,7s[8]
Ekvatoral dönme hızı
241,17 m/sn
(868,22 km/sa)
25,19° (yörünge düzlemine)[5]
Kuzey kutbu sağ açıklık
317,68143°
21sa 10d 44s
Kuzey kutbu dik açıklık
52,88650°
Albedo0,170 (geometrik)[11]
0,25 (Bond)[5]
Yüzey sıcaklığı min. ort. maks.
Kelvin 130 K 210 K[5] 308 K
Celsius −143 °C[12] −63 °C 35 °C[13]
Fahrenhayt −226 °F[12] −82 °F 95 °F[13]
Atmosfer[5][14]
Yüzey basıncı
0,636 (0,4–0,87) kPa
0,00628 atm
Bileşimleri
  Wikimedia Commons'ta ilgili ortam

Mars (Eski Türkçede Bakır Sokım,[15] Merih[16]), Güneş Sistemi'nin Güneş'ten itibaren dördüncü gezegeni. Roma mitolojisindeki savaş tanrısı Mars'a ithafen adlandırılmıştır. Yüzeyindeki yaygın demir oksitten dolayı kızılımsı bir görünüme sahip olduğu için "Kızıl Gezegen" olarak da bilinmektedir.

İnce bir atmosferi olan Mars gerek Ay'daki gibi meteor kraterlerini, gerekse Dünya'daki gibi volkan, vadi, çöl ve kutup bölgelerini içeren çehresiyle bir karasal gezegendir. Ayrıca dönme periyodu ve mevsim dönemleri Dünya’nınkine çok benzer. 2 adet uydusu bulunmaktadır.

Mars’taki Olimpos Dağı (Olympus Mons), Güneş Sistemi’nde bilinen en yüksek dağdır ve Marineris Vadisi (Valles Marineris) adı verilen kanyon en büyük kanyondur. Ayrıca Haziran 2008’de Nature dergisinde yayımlanan üç makalede açıklandığı gibi, Mars’ın kuzey yarımküresinde 10.600 km uzunluğunda ve 8.500 km genişliğindeki dev bir meteor kraterinin varlığı saptanmıştır. Bu krater, bugüne kadar keşfedilmiş en büyük meteor kraterinin (Ay'ın güney kutbu kısmındaki Atkien Havzası) dört misli büyüklüğündedir.[17][18]

Mars, Dünya hariç tutulursa, hâlen Güneş Sistemi’ndeki gezegenler içinde sıvı su ve yaşam içermesi en muhtemel gezegen olarak görülmektedir.[19] Mars Express ve Mars Reconnaissance Orbiter keşif projelerinin radar verileri gerek kutuplarda (Temmuz 2005)[20] gerekse orta bölgelerde (Kasım 2008)[21] geniş miktarlarda su buzlarının var olduğunu ortaya koymuş bulunmaktadır. 31 Temmuz 2008’de Phoenix Mars Lander adlı robotik uzay gemisi Mars toprağının sığ bölgelerindeki su buzlarından örnekler almayı başarmıştır.[22]

Günümüzde, Mars, yörüngelerine oturmuş üç uzay gemisine evsahipliği yapmaktadır: Mars Odyssey, Mars Express ve Mars Reconnaissance Orbiter. Mars, Dünya hariç tutulursa, Güneş Sistemi’ndeki herhangi bir sıradan gezegenden ibaret değildir. Yüzeyi pek çok uzay aracına ev sahipliği yapmıştır. Bu uzay araçlarıyla elde edilen jeolojik veriler şunu ortaya koymuştur ki, Mars önceden su konusunda geniş bir çeşitliliğe sahipti; hatta geçen on yıllık süre sırasında gayzer (kaynaç) türü su fışkırma veya akıntıları meydana gelmişti.[23] NASA’nın Mars Global Surveyor projesi kapsamında sürdürülen incelemeler Mars’ın güney kutbu buz bölgesinin geri çekilmiş olduğunu ortaya koymuştur.[24] Bilim insanları, 2006'da Mars yörüngesine oturtulan "Mars Reconnaissance Orbiter" (Mars Yörünge Kaşifi) uydusundan alınan veriler sonucu, Mars'ta sıcak aylarda tuzlu su akıntılarının oluştuğunu bildirmişlerdir.[25]

Mars’ın 1877 yılında astronom Asaph Hall tarafından keşfedilen Phobos ve Deimos adları verilmiş, düzensiz biçimli iki küçük uydusu vardır. Mars Dünya’dan çıplak gözle görülebilmektedir. "Görünür kadir"i −2,9’a[26] ulaşır ki bu, çıplak gözle çoğu zaman Jüpiter Mars’tan daha parlak görünmesine karşın; ancak Venüs, Ay ve Güneş’çe aşılabilen bir parlaklıktır.

  1. ^ Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; VSOP87 isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme)
  2. ^ Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; NasaFactSheet isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme)
  3. ^ Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; meanplane isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme)
  4. ^ Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; MallamaSky isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme)
  5. ^ a b c d e Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; nssdc isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme)
  6. ^ a b c Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; Seidelmann2007 isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme)
  7. ^ Grego, Peter (6 Haziran 2012). Mars and How to Observe It. Springer Science & Business Media. ISBN 9781461423027 – Google Books vasıtasıyla. 
  8. ^ a b c d Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; lodders1998 isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme)
  9. ^ Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; konopliv2011 isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme)
  10. ^ Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; Folkner1997 isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme)
  11. ^ Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; MallamaMars isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme)
  12. ^ a b Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; cold isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme)
  13. ^ a b Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; hot isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme)
  14. ^ Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; barlow08 isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme)
  15. ^ Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; ercilasun isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme)
  16. ^ Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; :0 isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme)
  17. ^ Ashley Yeager (July 19, 2008). "Impact May Have Transformed Mars 14 Eylül 2012 tarihinde Archive.is sitesinde arşivlendi". ScienceNews.org.
  18. ^ Ian Sample (June 26,2008). "Cataclysmic impact created north-south divide on Mars 28 Haziran 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.". Science @ guardian.co.uk.
  19. ^ Trudy E. Bell and Tony Phillips (March 12, 2002). " Once Upon a Water Planet 1 Haziran 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ".Science @ NASA. Retrieved on 2008-06-21.
  20. ^ "Water ice in crater at Martian north pole". 2 Ekim 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Şubat 2009. 
  21. ^ "Scientists Discover Concealed Glaciers on Mars at Mid-Latitudes". 25 Temmuz 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Şubat 2009. 
  22. ^ NASA (2008-07-31). "NASA Spacecraft Confirms Martian Water, Mission Extended 18 Nisan 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.". Science @ NASA.
  23. ^ "NASA Images Suggest Water Still Flows in Brief Spurts on Mars 7 Ağustos 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.". NASA/JPL. 2006-12-06.
  24. ^ Webster, G.; Beasley, D. (2005-09-20). "Orbiter's Long Life Helps Scientists Track Changes on Mars 30 Nisan 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.". NASA.
  25. ^ "Arşivlenmiş kopya". 30 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Eylül 2015. 
  26. ^ David R. Williams (September 1, 2004). "Mars Fact Sheet 12 Haziran 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.". National Space Science Data Center. NASA.


Kaynak hatası: <ref> "lower-alpha" adında grup ana etiketi bulunuyor, ancak <references group="lower-alpha"/> etiketinin karşılığı bulunamadı (Bkz: Kaynak gösterme)


© MMXXIII Rich X Search. We shall prevail. All rights reserved. Rich X Search