Parti lideri

Siyasal sistemde, bir parti lideri, siyasi partisinin ya yasama organına ya da seçmenlere karşı resmi temsilcisidir. Ülkeye bağlı olarak, siyasi bir partinin "lideri" olarak halk arasında bahsedilen kişi, resmi olarak parti başkanı, genel sekreter veya en yüksek siyasi makam olabilir.

Parti lideri genellikle partinin genel kamuoyuyla ilişkilerini yönetmek ve siyasi rakiplere karşı yarışta liderlik etmekle sorumludur, bir parti sözcüsünün rolüne benzer şekilde. Bu nedenle, seçmenlere parti programlarını geliştirmekte ve iletmekte öncülük edecek bir rol üstlenir.

Birçok temsilî demokraside, parti liderleri yüksek siyasi makamlar için doğrudan rekabet ederler. Bu nedenle, bu tür devletlerde (özellikle Westminster sisteminde) parti liderinin genel kurula seçimlere katılmak ve seçildiği takdirde aynı zamanda parti grubunun başkanı olarak hizmet etmek için seçimlere girmesi tipiktir. Parlamenter sistemi kullanan birçok ülkede, parti lideri eğer genel seçimlerden sonra parlamentoda çoğunluk sandalyelerini elde ederse, koalisyon hükûmetinin öncü partisi ise veya (bazı durumlarda) azınlık parlamentosunda en büyük parti ise, parti lideri genellikle başbakan olarak hizmet eder. Bu nedenle, parlamenter sistem kullanan birçok ülkenin siyasetinde, bir siyasi parti lideri, medya ve genel kamu tarafından başbakan adayı olarak kabul edilir.

Bir siyasi partinin başı veya lideri, parti anayasal belgesine tabidir ve meclis genel kurul üyesi olmak zorunda değildir, bu nedenle parti meclis grubu liderinden farklıdır.

Parti liderliği, başkanlık sistemi ve yarı başkanlık sistemlerinde çok daha zordur. Bu sistemlerde, başkanlık makamı, özel bir azil süreciyle (genellikle yasama üstünlüğünü gerektiren, anayasa mahkemesi tarafından bir soruşturma veya her ikisiyle ilgili) yalnızca uzaklaştırılabilir ve uzaklaştırma ya erken seçime veya başkan yardımcısının otomatik olarak göreve devralmasına yol açar. Bu nedenle, parti içindeki de jure lider ya arka planda kalmaktadır (örneğin, Amerika Birleşik Devletleri'nde Demokrat ve Cumhuriyetçi partilerin başkanları gibi, kendi siyasi partilerinin baş yöneticileri olarak daha fazla hizmet etmektedir) veya liderlik, partiye ait olan mevcut bir başkan yardımcısına otomatik olarak verilir (örneğin, Tayvan'da Demokratik İlerici Parti). Westminster modeli kullanan ülkelerde ise, hükûmette yer almayan en büyük siyasi parti lideri muhalefet lideri olarak görev yapar.