Romanya

Koordinatlar: 45°45′N, 25°06′E

Romanya România (Rumence)
Bayrak Arma
Millî marş Deşteaptă-te, române!
Başkent ve en büyük şehir	Bükreş  44°25′K 26°06′D / 44.417°K 26.100°D / 44.417; 26.100
Resmî dil(ler)	Rumence1
Etnik gruplar	%89,5 Rumenler %6,6 Sekeller %2,5 Çingeneler %1,4 diğer
Demonim	Rumen, Romanyalı
Hükûmet	Üniter, yarı başkanlık sistemli cumhuriyet
• Cumhurbaşkanı Klaus Iohannis • Başbakan Marcel Ciolacu
Tarihçe
• Bağımsızlık ilanı 9 Mayıs 1877 • Tanınma 13 Temmuz 1878
Yüzölçümü
• Toplam	238.391 km2 (83.)
• Su (%)	3
Nüfus
• 2020 tahminî	19.317.984[1]
• 2011 sayımı	20.121.641[2]
GSYİH (SAGP)	2021 tahminî
• Toplam	636,481 milyar $ (36.)
• Kişi başına	32.950 $ (44..)
GSYİH (nominal)	2021 tahminî
• Toplam	289,130 milyar $ (44.)
• Kişi başına	14.968 $ (51.)
Gini (2019)	34.8 orta
İGE (2019)	0.828 çok yüksek · 49.
Para birimi	Rumen leyi (RON)
Zaman dilimi	UTC+2 (DAS)
• Yaz (YSU)	UTC+3 (DAYS)
Telefon kodu	40
İnternet alan adı	.ro4
Resmî site gov.ro
1 Macarca, Almanca, Türkçe, Kırım Tatarcası, Yunanca, Romca, Hırvatça, Makedonca, Ukraynaca, Sırpça dilleri ülkenin ilgili bölgesinde resmîdir.

Romanya (Rumence: [ro.mɨˈni.a] România^ⓘ, Transkripsiyon: Romıniya), Doğu ve Güneydoğu Avrupa'nın kesişim noktasında bulunan bir ülkedir. Kuzey ve kuzeydoğuda Ukrayna, kuzeydoğuda Moldova, kuzeybatıda Macaristan, güneybatıda Sırbistan, güneyde Bulgaristan ve doğuda Karadeniz ile çevrilidir.^[3] Ilıman karasal iklime sahip ülkenin yüz ölçümü 238 bin km², nüfusu yaklaşık 19 milyondur. Romanya Avrupa'nın en büyük 12'nci, Avrupa Birliği'nin en kalabalık 6'ncı ülkesidir. Nüfusun çoğunluğunu Doğu Ortodoks Kilisesi'ne bağlı ve bir Latin dili olan Rumence konuşan etnik Rumenler oluşturur. Romanya'nın başkenti ve en büyük şehri Bükreş, diğer büyük şehirleri Yaş, Kaloşvar, Temeşvar, Köstence, Krayova, Brașov ve Galaç'tır.

Avrupa'nın en uzun ikinci nehri olan Tuna, Almanya'daki Kara Orman'dan doğar ve güneydoğu yönünde 2.857 km boyunca ilerleyerek Romanya'daki Tuna Deltası'na dökülür. Karpatlar Romanya'yı kuzey-güneybatı ekseninde ikiye böler ve Moldoveanu Zirvesi'nde 2.544 m'ye ulaşır.^[4]

Romanya 1859'da Boğdan Prensliği ve Eflak Voyvodalığı'nın şahsî birlik altında birleşmesi ile kuruldu. 1866'da resmen Romanya adını alan yeni devlet 1878'de Osmanlı İmparatorluğu'ndan bağımsızlığını kazandı.^[5] I. Dünya Savaşı sırasında önce 1914'te tarafsızlık ilan eden ülke, 1916'dan itibaren İtilaf Devletleri safına geçti. Savaşın ardından Bukovina, Besarabya ve Erdel bölgelerinin tümü ile Banat, Crișana ve Maramureș'in bir bölümü Romanya Krallığı'nın parçası oldu.^[6] Romanya, Temmuz-Ağustos 1940'ta Alman-Sovyet Saldırmazlık Paktı ve İkinci Viyana Hediyesi'nin sonucu olarak Besarabya ve Kuzey Bukovina'yı Sovyetler Birliği'ne, Kuzey Erdel'i ise Macaristan'a bırakmak zorunda kaldı. Kasım 1940'ta Romanya Tripartite Paktı'nı imzaladı ve Haziran 1941'de Mihver Devletleri'nin safında II. Dünya Savaşı'na girerek Ağustos 1944'te taraf değiştirene dek Sovyetler Birliği'ne karşı savaştı. Müttefik safına geçen ülke böylece Kuzey Erdel'i geri aldı. Savaş ve Kızıl Ordu işgalinin ardından Romanya bir sosyalist cumhuriyete dönüştü ve Varşova Paktı'na katıldı. 1989'daki Romanya Devrimi'yle ülke demokrasi ve piyasa ekonomisine geçiş sürecine girdi.

Romanya yüksek gelirli bir ekonomiye sahip gelişmekte olan bir ülkedir.^[7] İnsan Gelişme Endeksi'nde 53'üncü sıradadır. Nominal GSYİH değerlerine göre dünyanın en büyük 47. ekonomisidir. Ülke 2000'lerin başlarında hızlı bir ekonomik büyüme yaşamış ve ekonomisi büyük ölçüde hizmet sektörüne dayalı hâle gelmiştir. Romanya Dacia ve OMV Petrom şirketleri sayesinde makine ve elektrik enerjisi üreticisi ve net ihracatçısı konumundadır. 1955'ten beri Birleşmiş Milletler, 2004'ten beri NATO^[8] ve 2007'den beri Avrupa Birliği üyesidir.^[9][10] Ayrıca Uluslararası Frankofoni Örgütü,^[11] Latin Birliği,^[12] Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı^[13] uluslararası kuruluşlara üyedir.

1. ^ Romanya Cumhuriyeti Nüfus Verileri 2 Eylül 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. 1 Ocak 2009 (Rumence)
2. ^ "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 17 Temmuz 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 10 Temmuz 2013. 
3. ^ "Arşivlenmiş kopya". 24 Eylül 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Nisan 2008. 
4. ^ "Romania Geography". aboutromania.com. 28 Mart 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Nisan 2015. 
5. ^ "The Story of the Romanian Royal Family – a Journey into the Past". TravelMakerTours.com (İngilizce). 12 Ocak 2018. 7 Nisan 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Mart 2020. 
6. ^ Stoleru, Ciprian (13 Eylül 2018). "Romania during the period of neutrality". Europe Centenary (İngilizce). 28 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Mart 2020. 
7. ^ "World Bank Country and Lending Groups". datahelpdesk.worldbank.org. World Bank. 28 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Temmuz 2020. 
8. ^ "Arşivlenmiş kopya". 15 Nisan 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Nisan 2008. 
9. ^ "Arşivlenmiş kopya". 10 Şubat 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Nisan 2008. 
10. ^ "Tercüman gazetesi'nin konuya ilişkin sayfası". 16 Temmuz 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Nisan 2008. 
11. ^ "Arşivlenmiş kopya". 16 Nisan 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Nisan 2008. 
12. ^ "Arşivlenmiş kopya". 28 Aralık 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Nisan 2008. 
13. ^ "Arşivlenmiş kopya". 13 Ekim 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Nisan 2008.