Qoraqalpoqlar

Qoraqalpoqlar
Oʻz nomi	qoraqalpoqcha: Qaraqalpaqlar, қарақалпақлар
Hozirgi joylashuv areali va aholi soni
Jami: 708 000 ~ Oʻzbekiston: 708,8 ming (2017-yil hisobi)  Qoraqalpogʻiston 650 000 Qozogʻiston 60 000 TURKMANISTON 50 000 Rossiya 4466 (2010 yil)
Til	Qoraqalpoqcha
Dini	Islom sunniy
Irqiy turi	Mongoloid irqi
Tegishli	Turkiy xalq
Oʻxshash xalqlar	Qozoqlar, Noʻgʻaylar, Qirgʻizlar,
Kelib chiqishi	Oʻgʻuzlar, qipchoqlar, mangʻitlar, qoʻngʻirot (qabila)

Qoraqalpoqlar – Markaziy Osiyodagi turkiy xalq; qipchoq hududlaridan oʻrislar tomonidan siqib chiqarilgach Janubiy Rossiyadan Janubiy Orol boʻyigacha boʻlgan hududlarda yashagan. Janubiy Orol boʻyida IX-XI asrlarda xalq sifatida shakllangan.

Shuningdek, Oʻzbekistonning Fargʻona, Xorazm, Navoiy, Buxoro viloyatlarida, qoʻshni Turkmaniston, Qozogʻistonda, Rossiyada, Afgʻonistonda, Eronda bir necha minglab yashaydi. Qoraqalpoq tilida soʻzlashadi. Dindorlari – sunniy musulmonlar.

Milodiy II asr oxiri – IV asrlarda Orol boʻyi choʻllariga Sharqdan hunlar, VI-VIII asrlarda esa turkiylar kelib mahalliy oʻtroq xorazmiylar va koʻchmanchi sak-massaget qabilalari bilan qisman aralashib ketgan. Mana shu etnik asosda Orol boʻyi ilk oʻrta asr xalqlari – bijanaqlar va oʻgʻuzlarning shakllanish jarayoni kechgan, ularning muhitida VIII-X asrlarda qoraqalpoqlarning ham shakllanishi boshlangan. Qoraqalpoq xaqlining shakllanishida IX-XI asrlarda shakllangan pecheneglar bilan bogʻliq boʻlgan. Qoraqalpoqlarning xalq sifatida aniq va toʻliq shakllanishi XI-XVI asrlarga toʻgʻri keladi^[1].

1. ↑ Камал Мамбетов. Қарақалпақлар тарийхы. Нөкис. «Қарақалпақстан» 1993.