Cambrianu

Dómina^[1]	Periodu		Millones años
Paleozoicu	Permianu		298,9 ±0,2
	Carboníferu	Pensilvaniense	323,2 ±0,4
	Carboníferu	Misisipiense	358,9 ±0,4
	Devónicu		419,2 ±3,2
	Silúricu		443,4 ±1,5
	Ordovícicu		485,4 ±1,9
	Cambrianu		541,0 ±1,0

El Cambrianu^[2] ye una división de la escala temporal xeolóxica. Ye'l primeru de los seis periodos o series de la Era Paleozoica, Denomada tamién Era Primaria; empezó hai 541,0 ± 1,0 millones d'años, a la fin del Eón Proterozoicu y terminó hai unos 485,4 ± 1,9 millones d'años, pa dar pasu al Ordovícicu.^[3]^[4] El Cambrianu constitúi una de les grandes divisiones de la xeoloxía histórica (la rama de la xeoloxía qu'estudia les tresformaciones esperimentaes pola Tierra Tierra dende la so formación).^[5] Clásicamente considerárase que'l Cambrianu tomaba dende hai 570 millones d'años hasta 500 millones d'años.^[6]

Esti periodu recibe la so denominación del nome Cambria que de la mesma ye la forma llatinizada de Cymru, términu col que los galeses refiérense al so país, Gales. Foi precisamente en Gales au s'identificaron los primeros restos xeolóxicos del Cambrianu.

Nesti periodu produzse una esplosión de vida, y per primer vegada nel rexistru fósil estrémense organismos pluricelulares más complexos que les esponxes o les aguamales. Ente les criatures del periodu cúntense, por exemplu, les algues verdes de tipu Volvox, d'apenes unos milímetros de diámetru, o tamién los trilobites, un famosu grupu d'artrópodos que sobrevivió a dos estinciones. Mentanto'l Cambrianu, surden de sópitu unos cincuenta grandes grupos d'organismos (filos), en munchos casos ensin qu'esistan precursores evidentes (Gould, 1989). Esti sópitu surdimientu de vida recibe'l nome d'esplosión cambriana. Trés grandes eventos marcaron la llende Neoproterozoicu-Cambrianu:

Posible estinción de la Fauna d'Ediacara
Medría na bioturbación de los sedimentos
Biomineralización xeneralizada ente los invertebraos

↑ Los colores correspuenden a los códigos RGB aprobaos pola Comisión Internacional d'Estratigrafía.
↑ Esti términu apaez nel Diccionariu de l'Academia de la Llingua Asturiana. Ver: cambrianu
↑ Global Boundary Stratotype Section and Point (GSSP) of the International Commission of Stratigraphy, Visitada en 2013.
↑ International Stratigraphic Chart, 2008
↑ Wolfgang Griem, Copiapó. «Geología Histórica». geovirtual. Consultáu'l 5 de marzu de 2010.
↑ Field Geoscience for Earth Science Teachers. «Geologic and glacial history» (inglés). Consultáu'l 5 de marzu de 2010.

[RGB-1] Los colores correspuenden a los códigos RGB aprobaos pola Comisión Internacional d'Estratigrafía.

[2] Esti términu apaez nel Diccionariu de l'Academia de la Llingua Asturiana. Ver: cambrianu

[ics2009-3] Global Boundary Stratotype Section and Point (GSSP) of the International Commission of Stratigraphy, Visitada en 2013.

[4] International Stratigraphic Chart, 2008

[geolhisto-5] Wolfgang Griem, Copiapó. «Geología Histórica». geovirtual. Consultáu'l 5 de marzu de 2010.

[histo-6] Field Geoscience for Earth Science Teachers. «Geologic and glacial history» (inglés). Consultáu'l 5 de marzu de 2010.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]