Dakini

Dakini (sanskr. डाकिनी; monq. хандарма; yaponca: 荼枳尼 / 吒枳尼 / 荼吉尼, dakini) — Hinduizm və Buddizmdə bir növ ilahə. Dakini anlayışı kontekstə və ənənəyə görə bir qədər fərqlənir. Məsələn, daha qədim Hindu mətnlərində və Şərqi Asiya ezoterik Buddizmində bu termin insan ətini və ya həyati mahiyyətini yeyən cin qadınlar irqini ifadə edir. Hindu Tantrik ədəbiyyatında Dakini adətən insan bədəninin altı çakrasından və ya yeddi fundamental elementindən (dhātu) biri ilə əlaqəli olan bir ilahənin adıdır.^[1]Nepal və Tibet Buddizmində isə dakini (həmçinin müdriklik dakinisi) həm maariflənmiş enerjinin qəzəbli qadın təcəssümü, həm də müəyyən mənada mənəvi inkişaf səviyyəsinə malik olan qadınlar anlamına gələ bilər. Hər iki halda, onlar Tantrik təşəbbüskarlarının maariflənməyə çatmasına kömək edə bilərlər.^[2]

Yaponiyada dakinilər — Şərqi Asiya Buddizmi ənənəsində buddha Vairocana tərəfindən Mahakala (yaponca Daikokuten) obrazında ram edilərək Buddizmə çevrildiklərinə inanılır — zamanla Dakiniten (荼枳尼天, 吒枳尼天, və ya 荼吉尼天) adlı tək bir tanrıya birləşdirildi. Daha sonra isə yerli kənd təsərrüfatı tanrısı Inari ilə sintez olunaraq, tülkü (kitsune) ikonoqrafiyası ilə əlaqələndirildi.^[3]

1. ↑ "University of Michigan, Dakini / Artist Unknown, Nepal". University of Michigan Library Digital Collections. 6 November 2022 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 30 September 2022.
2. ↑ "荼枳尼天". Flying Deity Tobifudo (Ryūkō-zan Shōbō-in). 8 May 2017 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 15 June 2021.
3. ↑ "Dakinis: Goddesses of Liberation in Buddhism". Learn Religions. 1 April 2023 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 30 September 2022.