Dezinformasiya

Dezinformasiya insanları aldatmaq üçün qəsdən yayılan yalan məlumatdır.^[1][2] Dezinformasiya saxta xəbərlər şəklində təqdim edilə bilər.^[3]

Azərbaycan dilində dezinformasiya sözü latın dis- və informasiya (məlumat) prefiksinin tətbiqindən yaranıb və "məlumatın geri qaytarılması və ya silinməsi" mənasını verir. Bəziləri bunu rusca dezinformasiyanın kalka tərcüməsi hesab edirlər, KQB qara təbliğat şöbəsinin başlığından götürülmüşdür.^[4][5][6][7] Defektor Ion Mihai Pacepa, İosif Stalin bu termini icad etdiyini iddia edərək, Qərb mənşəli olduğunu iddia etmək üçün ona fransızca səslənən bir ad verdi. Rusların istifadəsi 1923-cü ildə “xüsusi dezinformasiya idarəsi” ilə başladı. Dezinformasiyanın tərifi Böyük Sovet Ensiklopediyasında (1952) “ictimai rəyi aldatmaq məqsədi ilə yalan məlumat” kimi verilmişdir. Məsələn, İNFEKTION əməliyyatı guya ABŞ-nin QİÇS-i icad etdiyi barədə fikirlərə təsir etmək üçün sovet dezinformasiya kampaniyası olmuşdur. ABŞ 1980-ci ilə qədər saxta bir sənədin ABŞ-nin aparteidi dəstəklədiyini bildirənə qədər dezinformasiyaya qarşı fəal mübarizə aparmamışdır.

1. ↑ Bittman, Ladislav, The KGB and Soviet Disinformation: An Insider's View, Pergamon-Brassey's, 1985, 49–50, ISBN 978-0-08-031572-0
2. ↑ "Ireton, C & Posetti, J (2018) "Journalism, fake news & disinformation: handbook for journalism education and training" UNESCO". 2023-04-06 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-04-06.
3. ↑ [ttps://guides.lib.uw.edu/bothell/news/misinfo "News: Fake News, Misinformation & Disinformation"]. 24 March 2023. 29 March 2023 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 6 April 2023.
4. ↑ "City & County Cullings (Early use of the word "disinformation" 1887)". Medicine Lodge Cresset. 1887-02-17. 3. 2021-05-24 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-05-24.
5. ↑ "Professor Young on Mars and disinformation (1892)". The Salt Lake Herald. 1892-08-18. 4. 2021-05-24 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-05-24.
6. ↑ "Pure nonsense (early use of the word disinformation) (1907)". The San Bernardino County Sun. 1907-09-26. 8. 2021-05-24 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-05-24.
7. ↑ "Support for Red Cross helps U.S. boys abroad, Rotary Club is told (1917)". The Sheboygan Press. 1917-12-18. 4. 2021-05-24 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-05-24.