Fontein

'n Fontein (uit die Latynse "fons" (genitief "fontis"), 'n bron) is 'n stuk argitektuur wat water in 'n wasbak gooi of dit in die lug spuit om drinkwater te voorsien en/of vir 'n dekoratiewe of dramatiese effek.

Fonteine was oorspronklik suiwer funksioneel, verbind met waterbronne of akwadukte en word gebruik om drinkwater en water vir bad en was aan die inwoners van stede, dorpe en dorpies te voorsien. Tot die laat 19de eeu het die meeste fonteine met swaartekrag gewerk, en was 'n waterbron hoër as die fontein, soos 'n reservoir of akwaduk, nodig om die water te laat vloei of in die lug te laat spuit.

Benewens die verskaffing van drinkwater, is fonteine gebruik as versiering en as pluim in die hoed van hul bouers. Romeinse fonteine was versier met brons- of klipmaskers van diere of helde. In die Middeleeue het Moorse en Moslem-tuinontwerpers fonteine gebruik om miniatuurweergawes van die paradyslike tuine te skep. Koning Louis XIV van Frankryk het fonteine in die tuine van Versailles gebruik om sy mag oor die natuur te illustreer. Die barok dekoratiewe fonteine van Rome in die 17de en 18de eeu verheerlik die pous wat hulle gebou het.^[1]

Teen die einde van die 19de eeu, toe binnenshuise loodgieterswerk die belangrikste bron van drinkwater geword het, het stedelike fonteine suiwer dekoratief geword. Meganiese pompe het swaartekrag vervang en het dit moontlik gemaak om water vir die fonteine te herwin en dit hoog in die lug in te spuit. Die Jet d'Eau in Genève-meer, wat in 1951 gebou is, skiet 140 meter (460 vt) water 140 meter (460 vt) die lug in op. Die hoogste fontein ter wêreld is King Fahd's Fountain in Jeddah, Saoedi-Arabië, wat 260 meter (850 vt) bo die Rooi See opskiet.^[2]

Fonteine word vandag gebruik om stadsparke en pleine te versier; om individue of gebeure te vereer; vir ontspanning en vir vermaak. Met 'n plaspoel of spuitbad kan inwoners in die somer binnekom, nat word en afkoel. Die musikale fontein kombineer bewegende straalwater, gekleurde ligte en opgeneemde musiek, wat deur 'n rekenaar beheer word, vir dramatiese effek. Fonteine kan self ook musiekinstrumente wees wat gespeel word deur een of meer van hul waterstralers. Drinkfonteine sorg vir skoon drinkwater in openbare geboue, parke en openbare ruimtes.

1. ↑ Philippe Prévot, Histoire des jardins, Editions Sud Ouest, Bordeaux, 2006.
2. ↑ SAMIRAD (Saudi Arabia Market Information Resource Directory)