Iskultura

An iskultura (Ingles: sculpture) iyo an sanga sa arte biswal na pinapahiling asin trinatrabaho sa tolong dimensyon. Bilang tolong dimensyon an presentasyon, ini nasusukol sa dimensyon nin langkaw, lakbang asin rarom. An matibay asin matágal na mga proseso iskultural dati nagamit nin paglabra (an pagsapsap asin pag'ina nin materyal), an pagmomodelo (an pagdugang nin materyal, arog kan dalipay siring man pagdugang sa gapo, metal, seramik, kahoy asin iba pang mga materyal. Alagad, pagtangka nin Modernismo, nagkaigwang haros libre-libreng pag'usar nin anoman na materyal asin proseso. Dakulon na klase nin materyal pwedeng pagtrabahuhan asin pwedeng paghale igdi (pagsapsap) nin materyal paagi nin paglabra, pagdurukot paagi nin pagwelding o pagmomodelo o pagkumol-kumol kan materyal o pwede man paagi nin tunaw na materyal na napoporma sa hormahan (casting).

An mga iskultura sa gapo nadanay nin mas halawig kesa sa mga trabaho madaling matunaw, malapa' o maraot na mga materyal. Ini parati narepresentar mayoriya kan mga obrang nagtatágal (palaen kan trabaho sa dalipay arog kan pagtatapayan) na gikan sa mga antigong kultura asin baliktad pangyari an mga tradisyon nin pag'iskultura sa kahoy haros napuho na. Alagad, sinasabi na kadaklan kan suanoy na iskultura maraborab an pagpintura asin ini nawara na.^[2]

An iskultura sentral na gayo sa mga debosyon relihiyosa sa dakul na kultura asin an mga darakulang pigura nin iskultura usong gayo kan mga antigong siglo, bagay na dai man kaya ipagibo kan saro-sarong indibidwal kaya ini mga ekspresyon nin relihiyon asin politika. Idtong mga kultura kun saen mga iskultura nagkawaralat pa sa dakul na bilang makukua pa sa suanoy na Mediteraneo, sa Indya, asin Tsina, asin siring man sa Sentral asin Sud Amerika, pati na sa Aprika.

An Sulnopan na kinagawean sa pag'iskultura nagpoon sa antigong Gresya, asin ta an Gresya hinihiling na gayo na nagprodyusir nin darakulang masterpiece kan peryodong klasikal. Durante kan Katangaan na Anoy, Gotikong iskultura pigrerepresentar an mga agoniya asin pagtios kan Kristiyanong pagtubod. An pagbuhay liwat kan mga modelong klasikal kan Renasimyento nagbunga nin mga bantogan na mga iskultura arog kan estatuwa ni Michelangelo na David. Modernistang iskultura nagrayo' sa tradisyonal na proseso asin ta tinatawan-doon iyo an pigura nin hawak-tawo, sa paggibo nin iskulturang konstruido, asin an presentasyon kan mga sinasabing mga found object bilang haman nang obra sa arte.

1. ↑ en.museicapitolini.org Archived 2017-09-03 at the Wayback Machine. (in Italian).
2. ↑ "Gods in Color: Painted Sculpture of Classical Antiquity" September 2007 to January 2008, The Arthur M. Sackler Museum Archived January 4, 2009, at the Wayback Machine.