Kirdi

Kirdi
Yankuna masu yawan jama'a
Kameru, Cadi da Najeriya
Cubresexo, Cultura Kirdi.
Camerun, kirdi, valuta in ferro

Kirdi ( /k ɜːr d ɪ / ) ƙabilu ne da al'adu da suka mamaye arewa maso yammacin Kamaru da kuma arewa maso gabashin Najeriya.

Ana amfani da kalmar ga mutane da ba su musulunta ba a lokacin mulkin mallaka kuma ya kasance abun ki ne, kodayake daga baya marubuta sun wanke su. [1] Kalmar ta fito ne daga kalmar Kanuri ma'ana arna; mutanen Kanuri galibi musulmai ne.

Tun daga ƙarni na goma sha ɗaya Musulman Bantu, kamar Fulanin sun fara ƙaura zuwa Kamaru, inda suka yi yunƙurin musuluntar da mutanen da suka wanzu. [2] Saboda haka kirdi, suna da ƙarancin kamanceceniya a al'adance ko a yare a dalilin wanzuwar su a kasashe daban daban, da farko suna cikin busassun matakai da savannahs na yankunan Arewa da Arewa masu nisa na Kamaru [3]

Kimanin yawan ƙungiyoyi da za'a iya bayyana a matsayin Kirdi ya bambanta, tare da kimantawa daga 26 (2007) [1] zuwa fiye da 40 (1977). [4]

Bata, Fali, Fata, Gemjek, Guidar, Giziga, Hurza, Kapsiki, Mada, Mafa, Massa, Matakam, Mofou, Mora, Mousgoum, Muyang, Ouldeme, Podoko, mutanen Toupouri, Vame da Zulgo duk ana ɗaukar su Kirdi, saboda juriyarsu ga Musulunci. Suna magana da yarukan Chadi da na Adamawa.

Ambaton Kirdi na farko shi ne na Denham a 1826 (1985: 145) wanda ya fassara kalmar Kerdies a matsayin "Negroes waɗanda ba su taɓa karɓar imanin Mohammedan ba".

Gabaɗaya, Kirdi ba su da yawa a tsarin siyasar Kamaru . Dangane da CIA World Factbook, Kirdi na wakiltar kaso 11 cikin ɗari na yawan jama'ar Kamaru, idan aka kwatanta da galibin Musulmi da Fulani masu alaƙa da al'adu a kashi 10 cikin ɗari na yawan jama'ar Kamaru; sai kuma Kamaru Highlanders da kaso 31, Equatorial Bantu kashi 19, Bantu na arewa maso yamma, kashi 8, da Eastern Nigritic kashi 7, da sauran Afirka da wadanda ba Afirka ba da ke wakiltar kashi 14. [5] Idan aka ba su wakilcin tarihi, Kirdi bai taɓa kasancewa ƙungiyar masu jefa ƙuri'a ta siyasa ba. [6] Neman samun kuri'un Kirdi, Fulanin, yayin da a tarihance suka raina Kirdi, suka sanya su a gaba don bunkasa damar su ta zaɓe, kamar na Kamaru Union ko UC. [3] Kodayake al'umar Kirdi tana da bambancin al'adu, bisa matsin lamba daga kungiyoyin da ke gaba da su, irin su Fulani, sun zo sun ga kansu a matsayin rukuni guda na mutane, kuma sun kara samun sha'awar wakilci a cikin tsarin siyasa. [7].

  1. 1.0 1.1 Steven Nelson, From Cameroon to Paris: Mousgoum Architecture In and Out of Africa (2007). University of Chicago Press: p. 155.
  2. Minorities at Risk Project, Chronology for Kirdi in Cameroon, a shekarar 2004, available at: https://www.refworld.org/docid/469f38751e.html [accessed 11 September 2020]
  3. 3.0 3.1 DeLancey, M. D., et al. Historical Dictionary of the Republic of Cameroon. Historical Dictionaries of Africa, No. 113, 2010. Available at: http://shcas.shnu.edu.cn/_upload/article/files/0e/08/4b0564f84fd9b9a65bde70ec5e4a/67ccaabe-3afc-4fb2-9df9-b7b27b0ebc0a.pdf [accessed 11 September 2020]
  4. Gert Chesi and Rudolf Kreuzer. The Last Africans (1977). Perlinger: p. 18.
  5. CIA World Factbook. 2006. "Cameroon People – 2006. Available at: https://www.cia.gov/the-world-factbook/countries/cameroon/
  6. Ngoh, Victor Julius, The Political Evolution of Cameroon, 1884–1961. Dissertations and Theses, 1979. Available at: https://doi.org/10.15760/etd.2924
  7. Minorities at Risk Project, Chronology for Kirdi in Cameroon, 2004, available at: https://www.refworld.org/docid/469f38751e.html [accessed 11 September 2020]

© MMXXIII Rich X Search. We shall prevail. All rights reserved. Rich X Search