Masc

Math o adloniant llysaidd yn cynnwys cerddoriaeth a dawns a berfformid mewn gwisgoedd arbennig gyda golygfeydd ysblennydd oedd y masc^[1] neu'r masg^[2] a fu'n boblogaidd ar sawl ffurf ar draws Ewrop trwy gydol yr Oesoedd Canol Diweddar, y Dadeni Dysg, a'r cyfnod modern cynnar. Byddai'r masc nodweddiadol yn galw ar westeion mewn cuddwisg, yn aml mygydau, i gynnig anrhegion i'r gwesteiwr cyn iddynt ddawnsio gyda'i gilydd. Weithiau byddai cwmni o actorion a chantorion yn cyflwyno drama neu sioe o ryw fath, yn portreadu cymeriadau chwedlonol er enghraifft, ac yna'n dawnsio ac yn sgwrsio gyda'r gwesteion. Gallai gynnwys elfennau'r gorymdaith, cludwyr ffaglau yn tywys y gwesteion, cyflwynydd yn cyhoeddi enwau'r gwesteion, neu themâu mytholegol ac alegorïaidd.

Mae'n debyg i'r masc darddu o ddefodau crefyddol a seremonïau gwerin cyntefig megis mudchwarae a'r pasiant yn ystod yr Oesoedd Canol. Datblygodd masciau yn sbectaclau i lysoedd y brenhinoedd a'r pendefigion ar draws Ewrop. Un ffurf goeth ar y masc oedd yr intermedio neu intermezzo Eidalaidd yn oes y Dadeni, a flodeuai yn enwedig dan nawdd Lorenzo de' Medici, Arglwydd Gweriniaeth Fflorens yn niwedd y 15g. Bu'r perfformiadau hyn yn llawn canu a dawnsio, golygfeydd ysblennydd, a pheirianwaith llwyfan, ac yn cynnwys dawns fasgiau i'r gwesteion gymysgu â'r actorion. Ffurf arall a ddatblygai o'r intermedio, heb yr elfen theatraidd draethiadol, oedd y trionfo, gŵyl yn yr awyr agored i ddynwared gorymdeithiau gorfoleddus y Rhufeiniaid hynafol. Byddai'r trionfo yn ei tro yn ysbrydoli'r ballet de cour a'r masquerade yn Ffrainc.^[3]

1. ↑ Geiriadur yr Academi, "masque".
2. ↑  masg. Geiriadur Prifysgol Cymru. Adalwyd ar 17 Medi 2021.
3. ↑ (Saesneg) Masque. Encyclopædia Britannica. Adalwyd ar 17 Medi 2021.