Metadata

Gwybodaeth ar ffurf data sy'n ein goleuo mewn rhyw fodd a sy'n cysylltu â data arall yw metadata, h.y. data cysylltiedig.^[1] Ceir gwahanol fathau o fetadata, gan gynnwys metadata disgrifiadol, metadata strwythurol, metadata gweinyddol, metadata cyfeiriol a metadata ystadegol.^[2][3]

Daw'r rhagddodiad meta o'r Groeg μετά- sef "wedi" neu "ar ôl", ond o fewn gwybodeg gall olygu "ynglŷn â..." h.y. gellir diffinio metadata fel "data sy'n rhoi gwybodaeth ynglŷn â data arall; data am ddata.

• Metadata disgrifiadol - y ddau brif bwrpas i fetadata disgrifiadol yw darganfod ac adnabod e.e. allweddeiriau (keywords), enw'r awdur, testun disgrifiadol, dyddiadau geni.
• Metadata strwythurol - mae metadata strwythurol yn disgrifio cynwysyddion data, a sut y mae gwrthrychau cyfansawdd yn cysylltu â'i gilydd e.e. sut y mae tudalennau'n cael eu grwpio bob yn bennod.
• Metadata gweinyddol - mae metadata gweinyddol yn disgrifio mathau, fersiynau a pherthynas deunydd digidol.^[4]
• Metadata gweinyddol - sy'n cynorthwyo'r gwaith o reoli'r adnodd, e.e. sut a pha bryd y cafodd ei greu, math o ffeil, gwybodaeth technegol tebyg a phwy sydd a'r hawl i gael mynediad iddo.^[5]
• Metadata cyfeiriol - sy'n cyfeirio at gynnwys a dibynadwyedd y data ystadegol.
• Metadata ystadegol - gall hwn hefyd ddisgrifio'r prosesau sy'm casglu, yn prosesu neu'n cynhyrchu data. Gellir hefyd ei alw'n "brosesu data".^[6]

1. ↑ "Archived copy". Archifwyd o'r gwreiddiol ar 27 Chwefror 2015. Cyrchwyd 27 Chwefror 2015. Unknown parameter |deadurl= ignored (help)CS1 maint: archived copy as title (link)
2. ↑ Zeng, Marcia (2004). "Metadata Types and Functions". NISO. Archifwyd o'r gwreiddiol ar 7 Hydref 2016. Cyrchwyd 5 Hydref 2016. Unknown parameter |deadurl= ignored (help)
3. ↑ Directorate, OECD Statistics. "OECD Glossary of Statistical Terms - Reference metadata Definition". stats.oecd.org. Cyrchwyd 2018-05-24.
4. ↑ "Archived copy". Archifwyd o'r gwreiddiol ar 27 Mawrth 2017. Cyrchwyd 10 Mai 2017. Unknown parameter |deadurl= ignored (help)CS1 maint: archived copy as title (link)
5. ↑ National Information Standards Organization (NISO) (2001). Understanding Metadata (PDF). NISO Press. t. 1. ISBN 1-880124-62-9. Archifwyd o'r gwreiddiol (PDF) ar 7 Tachwedd 2014. Unknown parameter |deadurl= ignored (help)
6. ↑ Dippo, Cathryn. "The Role of Metadata in Statistics" (PDF). Bureau of Labor Statistics. Archifwyd o'r gwreiddiol (PDF) ar 2017-02-24.